Συνέντευξη στον ΧΡΗΣΤΟ ΚΥΜΠΙΖΗ για την Κυριακάτικη Kontranews
Ο Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Τούντας μιλά στην Κυριακάτικη Kontranews για την πιθανότητα εμφάνισης μιας νέας πιο επικίνδυνης μετάλλαξης του κορωνοϊού και απαντά στο αν η Όμικρον μπορεί να σημάνει το τέλος της πανδημίας. Εξηγεί το πού οφείλονται οι πολλοί θάνατοι στη χώρα μας, κάνει λόγο για ανάγκη ενίσχυσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και επισημαίνει ότι είναι πιθανό το σενάριο να χρειάζεται να κάνουμε ένα εμβόλιο κάθε χρόνο.
Πολλοί επιστήμονες θεωρούν πως η Όμικρον μπορεί να σημάνει και το τέλος της πανδημίας… Συμφωνείτε με αυτή την άποψη;
Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Δεν είναι αυτό το μοναδικό σενάριο. Και όταν μιλάμε για το τέλος της πανδημίας, το πρόβλημα δεν είναι αν βλέπουμε τέλος κάποια στιγμή… Είναι το πότε θα έρθει αυτό το τέλος. Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα, το οποίο δεν μπορεί να απαντηθεί αξιόπιστα με τα σημερινά δεδομένα. Από τις αρχές Γενάρη έχει αρχίσει μια αποκλιμάκωση του επιδημικού κύματος, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα έρθει μια γραμμική πτώση της επιδημίας. Θα έχουμε εξάρσεις, τοπικές και εποχικές. Θα έχουμε πιθανόν και άλλες μεταλλάξεις. Και επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Όμικρον με την αυξημένη μολυσματικότητα που έχει και τη μειωμένη προστασία που παρέχουν η φυσική ανοσία και τα εμβόλια, δεν θα οδηγήσει σε ένα γρήγορο σβήσιμο του επιδημικού κύματος… Θα είναι μια πορεία που θα είναι πτωτική, αλλά με σκαμπανεβάσματα και χωρίς γρήγορες εξελίξεις.
Υπάρχει ο κίνδυνος να εμφανιστεί μια νέα πιο επικίνδυνη μετάλλαξη;
Πάντα υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Τα τελευταία δύο χρόνια είδαμε τέσσερις διαφορετικές σημαντικές μεταλλάξεις, οι οποίες δημιούργησαν προβλήματα εκεί που δεν τα περιμέναμε… Το να υπάρξουν μεταλλάξεις και στο μέλλον είναι ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο, διότι υπάρχουν εκατομμύρια ιοί και κάθε ιός υπόκειται σε συνεχείς μεταλλάξεις. Ο αριθμός των πιθανών μεταλλάξεων είναι ανάλογος και με τον βαθμό που μεταδίδεται ένας ιός. Όσο περισσότερο μεταδίδεται, τόσες περισσότερες ευκαιρίες μεταλλάξεων έχει. Όσο τιθασεύουμε την επιδημία, τόσο περιορίζουμε τη δυνατότητα νέων μεταλλάξεων, χωρίς όμως να εξαλείψουμε εντελώς την πιθανότητα αυτή…
Γιατί υπάρχουν τόσοι θάνατοι κάθε μέρα; Δεν είναι αυτό άκρως ανησυχητικό;
Είναι πολύ ανησυχητικό… Κάθε θάνατος είναι κάτι που μας ανησυχεί και μας δυσαρεστεί. Δυστυχώς η χώρα μας είναι στην τρίτη χειρότερη θέση σε όλη την Ευρώπη όσον αφορά τους θανάτους τους τελευταίους μήνες. Πρώτος λόγος είναι ότι ακόμα έχουμε μεγάλο ποσοστό ανεμβολίαστων σε σχέση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουμε 300.000 μη εμβολιασμένους άνω των 60 ετών και έχουμε και άλλους 250.000 στην ίδια ηλικιακή ομάδα που έχουν κάνει μόνο την πρώτη δόση, που σημαίνει ότι στην ουσία είναι απροστάτευτοι σε μεγάλο βαθμό. Επίσης, με την Όμικρον είναι αναγκαία και η τρίτη δόση, η οποία δεν έχει πραγματοποιηθεί από μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Άλλος λόγος είναι ότι η ανοσία μειώνεται πολύ πιο γρήγορα από ότι πιστεύαμε στην αρχή. Κυρίως στις μεγάλες ηλικίες, η φυσική ανοσία μειώνεται μετά από έναν μήνα σημαντικά, αλλά και στους εμβολιασμένους μετά από τρεις μήνες…
Άρα πάμε για εμβολιασμό κάθε 3-4 μήνες;
Όχι δεν είναι και αυτό ένα δεδομένο σενάριο. Μπορεί να υπάρξουν στο μέλλον εμβόλια που να είναι πιο αποτελεσματικά, που να προσφέρουν μεγαλύτερη ανοσία, που να μπορούν να αντιμετωπίσουν περισσότερες μεταλλάξεις… Επίσης, αν σβήσει η επιδημία τους επόμενους μήνες, είναι πιθανό το σενάριο να χρειάζεται να κάνουμε ένα εμβόλιο κάθε χρόνο.
Λέγατε για τους θανάτους…
Ήθελα να πω και για τα προβλήματα στο Σύστημα Υγείας… Ασφαλώς τα νοσοκομεία μας έχουν χρόνια προβλήματα, υποχρηματοδότησης, υποστελέχωσης, παλαιωμένου τεχνολογικού εξοπλισμού. Συν το γεγονός ότι το ανεπαρκές προσωπικό είναι εξουθενωμένο μετά από δύο χρόνια εξουθενωτικής μάχης που δίνει με αυτοθυσία… Επίσης, ένα πρόβλημα στα νοσοκομεία είναι ότι έχουμε αυξημένη ανθεκτικότητα στα μικρόβια… Και εδώ η χώρα μας έχει δυσάρεστα πρωτεία στην Ευρώπη σε αυτό το πρόβλημα, το οποίο έχει προκληθεί από την αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών. Έτσι λοιπόν, έχουμε το δυσάρεστο φαινόμενο των ενδοσοκομειακών λοιμώξεων, που αν εκδηλωθούν σε διασωληνωμένους ασθενείς, είναι πολλές φορές αιτίες κατάληξης του αρρώστου. Δηλαδή παθαίνουν από τη λοίμωξη και όχι από τον κορωνοϊό… Είναι ένα ζήτημα το οποίο επιβαρύνει τη θνητότητα στα ελληνικά νοσοκομεία. Επίσης, σημαντικό πρόβλημα είναι και ο ανεπαρκέστατος τομέας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ο οποίος ενώ θα έπρεπε εδώ και χρόνια να ανασυγκροτηθεί, παραμένει ακόμα στις καλένδες… Αυτό μας κοστίζει στην πανδημία, διότι αν είχαμε οργανωμένη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, αν είχαμε τον θεσμό του οικογενειακού γιατρού, που συζητείται εδώ και χρόνια αλλά δεν τον βλέπουμε ακόμα, θα μπορούσαμε αφενός να επισπεύσουμε τους εμβολιασμούς, αλλά κυρίως θα μπορούσαμε να περιθάλψουμε καλύτερα όσους νοσούν σε πρώιμα στάδια και να μην τους αφήσουμε να χειροτερέψουν… Διότι πολλοί από τους ασθενείς που πάνε στα νοσοκομεία είναι ηλικιωμένα άτομα, ανεμβολίαστα και παραμελημένα, δηλαδή δεν έχουν τύχει της αναγκαίας περίθαλψης στην αρχική φάση της νόσου… Όλα αυτά είναι ζητήματα που ερμηνεύουν το δυσάρεστο φαινόμενο των πολλών θανάτων…
Η Δανία κατήργησε τα μέτρα… Και τις μάσκες και τις αποστάσεις και τους περιορισμούς στη διασκέδαση. Μπορεί να γίνει και εδώ αυτό; Και αν ναι, πότε;
Όχι, δεν νομίζω ότι είμαστε σε τέτοια θέση, διότι η Δανία έχει ένα πολύ καλύτερο ποσοστό εμβολιασμένων. Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας εκεί είναι 100% εμβολιασμένα… Εμείς δεν μπορούμε να μιλάμε για πλήρη χαλάρωση των μέτρων. Μπορούμε να μιλάμε για μια σταδιακή, με το σταγονόμετρο, χαλάρωση όσο αποκλιμακώνεται η επιδημία και όσο αυξάνονται οι εμβολιασμοί…
