28 Δεκεμβρίου 2019. Ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Θάνος Μικρούτσικος αφήνει την τελευταία του πνοή μετά από μάχη με τον καρκίνο σε ηλικία 72 ετών, δημιουργώντας δυσαναπλήρωτο κενό στη μουσική ζωή της χώρας.
Στη μεγάλη μουσική διαδρομή του το έργο του δεν έπαψε ποτέ να ταυτίζεται με διαφορετικές γενιές. «Το χαρακτηριστικό μου, για το οποίο χαίρομαι πάρα πολύ είναι ότι τα έργα μου αντανακλούν τη δραματική συγκυρία της εποχής» έλεγε σε συνέντευξη του τον Μάρτιο του 2018 στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Βαθιά πολιτικός και λάτρης της ιστορίας ο Θάνος Μικρούτσικος άφησε πλούσια παρακαταθήκη στη σύγχρονη ελληνική μουσική ήδη από τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, τριαντάρης ακόμα, με την πρωτοποριακή «Καντάτα για τη Μακρόνησο» και άλλα πολιτικά τραγούδια. Συνέχισε με τον εμβληματικό «Σταυρό του Νότου» δίνοντας προεκτάσεις στους στίχους του Νίκου Καββαδία.
Πολιτική δράση
Ήταν πάντα ένα έντονα πολιτικοποιημένο άτομο, δηλώνοντας μαρξιστής. Για ένα διάστημα είχε ενταχθεί και στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, από το οποίο τελικά αποχώρησε το 1982. Την περίοδο του λεγόμενου «βρώμικου ’89» βρέθηκε κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου, στηλιτεύοντας την επιλογή της ηγεσίας της Αριστεράς να συγκυβερνήσει με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον οποίο ο Μικρούτσικος αποκάλεσε «αρχιερέα της διαπλοκής».
Στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (1993 – 1996) τοποθετήθηκε εξωκοινοβουλευτικός αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού το 1993, και έναν χρόνο αργότερα, το 1994, με τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε μέχρι το 1996 και τον σχηματισμό της κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη. Εμφανίστηκε στο προσκήνιο έπειτα από πολλά χρόνια στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015, στο οποίο τάχθηκε υπέρ του «Όχι».
Τα τελευταία χρόνια έχει ταχθεί και πάλι με το ΚΚΕ. Έδωσε τρεις μεγάλες συναυλίες για τα 100 χρόνια του κόμματος το 2018 παρουσιάζοντας μετά από δεκαετίες το έργο του “Καντάτα για τη Μακρόνησο – Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι”, ενώ προχώρησε και στην επανεκτέλεση του έργου.
Ο ίδιος, στη συνέντευξη Τύπου που είχε δοθεί για τη συγκεκριμένη κυκλοφορία, είχε πει για τη σχέση του με το ΚΚΕ: “Είχα κι εγώ κάποιες φορές επιφυλάξεις. Όχι για τη στρατηγική του. Κυρίως γι αυτή την περίφημη ιστορία, το κυνήγι του εφικτού. Όποιος όμως διαβάζει με πάθος ιστορία, θα παρατηρήσει τα τελευταία τουλάχιστον 40 χρόνια, ότι ακόμη και αρχικά αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, κυνηγώντας το εφικτό, είτε ενσωματώθηκαν απολύτως στο σύστημα, είτε περιθωριοποιήθηκαν (…)Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που δεν δημιουργεί ψευδαισθήσεις ότι στον βάρβαρο καπιταλισμό, ειδικά σήμερα, μπορούν τα πράγματα να γίνουν καλύτερα (…) Εγώ είμαι οριστικά μαζί με το ΚΚΕ”. Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 τοποθετήθηκε στην τελευταία τιμητική θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΚΚΕ.
Χειμαρρώδης, ορμητικός με αστείρευτο ταλέντο και γνώση ασχολήθηκε με όλα τα είδη της μουσικής -όπερα, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, πειραματική μουσική, συνεργάστηκε με κορυφαίες ερμηνεύτριες όπως η Χάρις Αλεξίου και η Μίλβα, αλλά και μεγάλους ερμηνευτές όπως οι Μανώλης Μητσιάς, Δημήτρης Μητροπάνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Θηβαίος, Γιάννης Κούτρας και πολλούς ακόμα.
Μάχιμος μέχρι τέλους μίλαγε ανοιχτά για την ασθένεια του και επικοινωνούσε με το κοινό του ακόμα και την ύστατη ώρα της πολύμηνης μάχης του με τον καρκίνο. Κάποια στιγμή είχε αναρτήσει με γενναιότητα: «Ποτέ δεν κρύφτηκα. Μηνύματα έρχονται από πολλούς φίλους που ρωτάνε για την κατάσταση της υγείας μου. Ενάμιση μήνα τώρα βρίσκομαι σ΄ ένα δωμάτιο του νοσοκομείου παλεύοντας μ΄ ένα ανόητο πυρετό που επιμένει. Σας γράφω σήμερα γιατί αισθάνομαι πιο δυνατός κι είμαι σίγουρος ότι θα σας συναντήσω σύντομα. ”Το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος. Το να μην παραδίνεσαι αυτό είναι” που λέει και ο αγαπημένος μου Χικμέτ».
Γιατί η οικογένειά του δεν δέχτηκε την κηδεία δημοσία δαπάνη
Η πολιτική κηδεία του Θάνου Μικρούτσικου έγινε στις 30 Δεκεμβρίου με τη μουσική από το «Για το φτωχό Β.Β.» και τον στίχο «εγώ ο Μπέρτολτ Μπρέχτ από τα μαύρα δάση», σύνθεση του ίδιου του Θάνου Μικρούτσικου, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα και του γγ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.
Στο Α’ νεκροταφείο βρέθηκαν πολλοί για το «αντίο», ανάμεσά τους και εκπρόσωποι του πολιτικού και του καλλιτεχνικού κόσμου, μεταξύ των οποίων ο Νίκος Βούτσης, ο Νίκος Φίλης, η Λιάνα Κανέλλη, η Λίλα Καφαντάρη, ο Θόδωρος Ρουσσόπουλος, ο Γιάννης Βαρουφάκης και η Δανάη Στράτου, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Κώστας Θωμαΐδης, ο Γιάννης Κούτρας, η Μαρία Φαραντούρη, ο Σταματης Κραουνάκης, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Γιώργος Νταλάρας, η Χρύσα Ρώπα και ο Πέτρος Φιλιππίδης.
Η οικογένεια του μουσικοσυνθέτη είχε αρνηθεί να γίνει η κηδεία του δημοσία δαπάνη. Διαβάστε την επιστολή που είχαν στείλει οι Μαρία Παπαγιάννη, Σεσίλ Μικρούτσικου, Κωνσταντίνα Μικρούτσικου, Αλεξάνδρα Μικρούτσικου, Στέργιος Μικρούτσικος στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
«Θα θέλαμε καταρχήν να σας ευχαριστήσουμε για την πρωτοβουλία του δημοσίου για κηδεία του αγαπημένου μας Θάνου Μικρούτσικου δημοσία δαπάνη. Μέσα στο πένθος, με ανοιχτές τις πληγές μας δεν προλάβαμε να αντιδράσουμε. Το κύμα της αγάπης του κόσμου ήταν η μεγάλη επιβεβαίωση ότι ο Θάνος άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του ταξιδιού του σ΄ αυτό τον κόσμο.
Για χρόνια και για γενιές θα γεννιούνται παιδιά που θα ονειρεύονται να φτάσουν στο Σταυρό του Νότου χορεύοντας πάνω στο φτερό του καρχαρία. Αλλά κι όλοι εμείς που τον αγαπήσαμε θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε τραγουδώντας τα τραγούδια του, διαβάζοντας τις απόψεις του και διατηρώντας το όνειρό του για μια άλλη κοινωνία.
Παρακολουθώντας τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων αναρωτιόμαστε πώς τιμάει μια χώρα τους δημιουργούς της. Μετά από συνεχείς διαβεβαιώσεις ακόμα και του σημερινού πρωθυπουργού ότι θα στηρίξουν έναν ανεξάρτητο φορέα αυτοδιαχείρισης συλλογής των πνευματικών δικαιωμάτων πληροφορηθήκαμε ότι θα δοθεί άδεια σε ιδιώτη να κάνει Ανώνυμη εταιρεία δικαιωμάτων για να διαχειριστεί στην Ελλάδα τα δικαιώματα των συνθετών και στιχουργών, Ελλήνων και ξένων.
Σε μια χώρα που οι δημιουργοί δεν έχουν την δυνατότητα διαχείρισης των πνευματικών τους δικαιωμάτων γιατί να κηδεύονται εκπρόσωποί τους δημοσία δαπάνη; Οι άνθρωποι που ένωσαν με τα τραγούδια τους αυτή τη χώρα, που απογείωσαν το λαό και τον έκαναν να τραγουδάει “πως η ιστορία γίνεται σιωπή…” δεν έχουν ανάγκη από ενέργειες που περισσότερο με φιλανθρωπία ακούγονται και λιγότερο με τιμή. Συντασσόμαστε δίπλα στους υπόλοιπους δημιουργούς και στο δίκαιο αίτημά μας να δοθεί άμεσα άδεια στην ΕΔΕΜ και δεν αποδεχόμαστε την προσφορά για κηδεία δημοσία δαπάνη.
Ας τιμήσει επιτέλους αυτή η χώρα τους δημιουργούς της».
