Του ΣΠΎΡΟΥ ΣΟΥΡΜΕΛΊΔΗ
ΗΤουρκία διαπραγματεύεται με Αμερικανούς και Ευρωπαίους το δικαίωμά τους να είναι ο καθοριστικός παράγο ντας στην ευρύτερη περιοχή, σε βάρος και της Ελλάδας και της Κύπρου, την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί από τα παρασκήνια. Ο Ερντογάν αυτή την ώρα εκβιάζει τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους του, ζητώντας να έχει απόλυτη ελευθερία στις πολεμικές του επιχειρήσεις σε Συρία, Ιράκ και Λιβύη, αλλά και τον πρώτο λόγο στην ευρύτερη περιοχή. Σ’ αυτό το πλαίσιο απαιτεί μνα άρουν όποιο εμπάργκο όπλων έχουν σε βάρος του, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Η απειλή σε βάρος της Ελλάδας, ειδικά σε ό,τι αφορά στα ελληνικά νησιά δεν εξυπηρετεί μόνο το παζάρι με το ΝΑΤΟ, ή τις εσωτερικές προεκλογικές ανάγκες της Τουρκίας. Εξυπηρετεί την σταθερή επιδίωξη της Τουρκίας (πριν και μετά τον Ερντογάν) να περιορίσει την κυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Και αυτό είναι το εξαιρετικά επικίνδυνο για την Ελλάδα και φυσικά την Κύπρο. Η απειλή για τα ελληνικά νησιά με την εξωφρενική απαίτηση της αποστρατικοποίησής τους, έχει επομένως διπλό στόχο.
Εκβιάζει τους ΝΑΤΟϊκούς ότι αν δεν άρουν το εμπάργκο όπλων θα προκαλέσει ανάφλεξη στο νοτιοανατολικό τμήμα του ΝΑΤΟ την ώρα που η προσοχή είναι στραμμένη σε Ουκρανία Ρωσία. Και φυσικά θέτει ακόμη ένα ζήτημα με ισχυρό τρόπο σε βάρος της Ελλάδας, κάτι που θα χρησιμοποιεί σταθερά τα επόμενα χρόνια.
Για το Αιγαίο, χωρίς την… Αθήνα
Ο διπλός αυτός εκβιασμός αναπτύχθηκε και στην συνάντηση του Βερολίνου. Εκεί όπου συναντήθηκε ο στενός συνεργάτης του Ερντογάν Ιμπραχίμ Καλίν με τους συμβούλους ασφαλείας των ΗΠΑ, Γερμανίας, Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας, ενόψει της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη (29.30.6). Ο Καλίν ξεκαθάρισε στους συνομιλητές του ότι η Τουρκία δεν πρόκειται «να συμβιβαστεί σε ό,τι αφορά στα «νόμιμα» δικαιώματά της σε ζητήματα που αφορούν το Αιγαίο και τη Μεσόγειο, καθώς και ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει αποφασιστικά τις προσπάθειές της για την εξεύρεση διπλωματικών λύσεων σε περιφερειακές και παγκόσμιες κρίσεις. Η συνάντηση αφορούσε το ΝΑΤΟ, το τουρκικό βέτο για Φινλανδία και Σουηδία ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Μαδρίτης. Τα όσα είπε ο Καλίν δείχνουν ότι ο Ερντογάν απειλεί την συνοχή της Συμμαχίας, θεωρώντας ότι το ΝΑΤΟ υποβαθμίζει τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Στη συνάντηση συμμετείχαν, εκτός από τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν, ο εκπρόσωπος του Γερμανού καγκελάριου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας Γενς Πλότνερ, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου Στίβεν Λάβγκροβ και ο γενικός διευθυντής πολιτικών υποθέσεων και ασφάλειας στο γαλλικό υπουργείο Ευρώπης και Εξωτερικών, Φιλίπ Ερέρα. Δεν ήταν όμως παρούσα η Ελλάδα αν και ένα από τα βασικά ζητήματα ήταν οι τουρκικές απειλές κατά της Ελλάδας. Και επίσης το θέμα της Ουκρανίας, με την ελληνική κυβέρνηση να στέλνει όπλα στην Ουκρανία. Είναι και αυτό μία ένδειξη ότι η Αθήνα δεν κάθεται στο κεντρικό τραπέζι των διαβουλεύσεων ακόμη και όταν συζητιούνται τα δικά της ζωτικά συμφέροντα. Και ενώ η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει δηλώσει δεδομένη σύμμαχος, δηλώνοντας δεδομένη συμφωνία με τις αποφάσεις της Ουάσινγκτον σε όλα τα κυρίαρχα θέματα. Και στον πόλεμο της Ουκρανίας και στην αντιπαράθεση με την Ρωσία και στις ενδοευρωπαϊκές εξελίξεις. Όλα αυτά δεν τις εξασφάλισαν μια καρέκλα στις διαπραγματεύσεις.
Το τουρκικό παζάρι
Έτσι η Αθήνα περιορίζεται να περιμένει στα παρασκήνια τις εξελίξεις στην κεντρική σκηνή της διαβούλευσης. Η δήθεν περίπου συνάντηση (μια συζήτηση μερικών λεπτών στο όρθιο) στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, του Νίκου Παναγιωτόπουλου με τον Χουλουσί Ακάρ, παρουσιάστηκε ως καθοριστικής σημασίας για την μείωση των τόνων της αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο χωρών τις τελευταίες βδομάδες. Συμφωνήθηκε (γράφουν διάφοροι αναλυτές) να επαναλειτουργήσει ο δίαυλος επικοινωνίας Αθήνας-Άγκυρας για να μειωθεί η ένταση. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δήλωσε από την Κύπρο ότι «θα μπορέσουμε να επανέλθουμε σύντομα σε πιο ήρεμα νερά, κρατώντας πάντα ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας οι οποίοι, και στις πιο δύσκολες συγκυρίες -άποψή μου ήταν και είναιδεν πρέπει ποτέ να κλείνουν».
Την ίδια ώρα όμως ο Ερντογάν δήλωνε «Αφήστε την Ελλάδα να φροντίσει τον εαυτό της από εδώ και πέρα» απευθυνόμενος στους ΝΑΤΟϊκούς, υπονοώντας και πάλι ότι οι Έλληνες είναι υποχείρια των δυτικών σε βάρος της Τουρκίας. Επαναλαμβάνοντας ότι δεν θα συναντηθεί με τον Κ. Μητσοτάκη: «Εξέφρασα έντονα τις αντιδράσεις μου για τη διαδικασία και είπα ότι δεν θα ξανασυναντηθώ μαζί τους αν δεν βρεθεί μπροστά μου ένας έντιμος πολιτικός και ότι έχουμε τελειώσει τις συναντήσεις μας με την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει πιο ξεκάθαρη ανάπαυλα. Η Ελλάδα ας προσέχει από εδώ και πέρα».
Όλο αυτό το σκηνικό ξεκίνησε ένα μήνα πριν από την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη. Η Τουρκία έβαλε βέτο στην ένταξη Φιλανδίας και Σουηδίας, απείλησε για την συνοχή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Τώρα ο Ακάρ ρίχνει
τους τόνους, μετά την συνάντηση του Βερολίνου, για να διαπραγματευθεί η Άγκυρα τα θέματα της. Αν δεν ικανοποιηθεί στην Μαδρίτη θα ξεκινήσει νέος γύρος απειλών κατά της Ελλάδας σε υψηλούς τόνους.
Η Άγκυρα γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ την έχουν ανάγκη και ας είναι ενοχλητικός ο Ερντογάν.
Ο τουρκικός στρατός υπάρχει σε όλες τις περιοχές που δρα και η Μόσχα, τον ρόλο της οποίας επιδιώκει να μειώσει η Ουάσινγκτον. Δηλαδή στον Καύκασο, στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λιβύη. Ακόμη και στην Ουκρανία η Τουρκία έχει ρόλο. Και είναι αυτό που εκμεταλλεύεται ο Ερντογάν για να εκβιάζει τους ΝΑΤΟϊκούς, όπως και αυτοί την εκβιάζουν με το εμπάργκο όπλων ενώ στηρίζουν τους κεμαλιστές στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Το ερώτημα είναι αν η δεδομένη στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη αποτελεί διπλωματία που μπορεί να αποτρέψει τη τουρκική επιθετικότητα. Αν η παθητική στάση της Ελλάδας, η οποία δεν θέτει ζητήματα ούτε για το ΝΑΤΟ, τον ρόλο του και την λειτουργία του, μπορεί να φέρει αποτελέσματα και για το σήμερα και για το αύριο. Με δεδομένο ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει να εποφθαλμιά τα ελληνικά νησιά και το μισό Αιγαίο.
