Στα παλιότερα χρόνια, τα «πέτρινα» για να θυμηθούμε την ομότιτλη ταινία του Παντελή Βούλγαρη, όταν η προσχώρηση στην κομμουνιστική ιδεολογία ήταν μια επικίνδυνη άσκηση, η αίσθηση της ματαίωσης ήταν ακόμη πιο έντονη και οδηγούσε πολλές φορές στο άλλο άκρο. Που σ’ εκείνες τις συνθήκες έφτανε μέχρι τη στήριξη αντικοινοβουλευτικών λύσεων, εντέλει δε της ίδιας της δικτατορίας.
Είχε εξηγήσει, κάποτε, στον καιρό της μεταπολίτευσης, πρόσωπο που είχε κάνει τη διαδρομή, από ακραία έκφραση της εξωκοινοβουλευτικής συμπεριφοράς, στις πιο σκληροπυρηνικές εκδοχές της Δεξιάς, πως όταν αρχίζεις να αναθεωρείς, διαπιστώνοντας ότι πίστευαν πράγματα επί ματαίω, αυτή η διαδικασία δεν έχει όριο, προς την άλλη πλευρά.
Ακόμη κι έτσι, όμως, συνιστά ένα παράδοξο, να υποστηρίζεις μια δικτατορία, όταν η απομάκρυνσή του από την κομμουνιστική ιδεολογία έγινε στο όνομα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Αυτή ήταν μια αξεπέραστη αντίφαση, που δύσκολα θα μπορούσε να την εξηγήσει κανείς.
Να εξηγήσει επί παραδείγματι, πως ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της δικτατορίας συγκροτήθηκε, σχεδόν καθ’ ολοκληρία, από πρόσωπα, με έντονο κομμουνιστικό παρελθόν.
Σε προηγούμενη παρέμβασή μας είχαμε αναφερθεί αναλυτικά σε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις: Εκείνες των Γεωργίου Γεωργαλά και Σάββα Κωνσταντόπουλου, που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο και στην καλλιέργεια του πρόσφορου εδάφους, για τη βίαιη κατάλυση της δημοκρατίας.
Όπως, οι σχετικές περιπτώσεις, πρώην κομμουνιστών, που συμπαρατάχθηκαν με τους επίορκους συνταγματάρχες, στο όνομα της αντιμετώπισης της κομμουνιστικής απειλής.
Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση ήταν εκείνη του Θεοφύλακτου Παπακωνσταντίνου. Με μαχητική αρθρογραφία, στα νεανικά του χρόνια, υπέρ του κομμουνιστικού ιδεώδους, πέρασε κάποια στιγμή από την άλλη μεριά.
Η στρατοκρατική δικτατορία, του πρόσφερε την ευκαιρία ν’ αναπτύξει τις προπαγανδιστικές του ικανότητες, στο χώρο μάλιστα της νεολαίας, καθώς διετέλεσε υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Η μεγάλη όμως «προσφορά» του, στη δικτατορική προπαγάνδα, ήταν το ογκώδες σύγγραμμά του «Η αγωγή του πολίτου», που διδασκόταν υποχρεωτικά στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανόταν δε και στην εξεταστέα ύλη.
«Διακεκριμένη» περίπτωση αποτελούσε και ο Βύρων Σταματόπουλος.
Λιγότερο εκλεπτυσμένος και πιο αβαθής από τους προαναφερθέντες, κρίθηκε ωστόσο ικανός να αναλάβει Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, θέση στην οποία παρέμεινε ακλόνητος, όλα τα χρόνια της πρώτης δικτατορίας, του απόλυτα προσωποπαγούς καθεστώτος, του Γεωργίου Παπαδόπουλου.
Χαρακτηριστικός τύπος διανοούμενου, με αξιοσημείωτη ευρυμάθεια και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα, ήταν ένας άλλος «ματαιωμένος αριστερός», ο Δημήτριος Τσάκωνας.
Δεν είναι τυχαίο ότι χρημάτισε «υπουργός» Παιδείας και στη συνέχεια Πολιτισμού, επί Παπαδόπουλου, αλλά και Ιωαννίδη.
Μια θέση, για την οποία είχε ακουστεί, στην τελική μάλιστα φάση της δικτατορίας, επί Δημητρίου Ιωαννίδη, το όνομα του εξαίρετου, πρώην σκληρού ΕΠΟΝίτη ηθοποιού Δημήτρη Μυράτ.
