Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, που διαδέχθηκε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή,
μετά τη «ρήξη του Μαρτίου», του 1985, αντιπροσώπευε μια άλλη
αντίληψη, για την άσκηση του ύψιστου πολιτειακού λειτουργήματος.
Είχε κάποια κοινά σημεία με τον Καραμανλή, όπως την ισχυρή αίσθηση
δημόσιου λειτουργού και δημόσιου συμφέροντος, την ισχυρή
προσωπικότητα, τον εγγενή αυταρχισμό.
Υπήρχε όμως και μια κρίσιμη διαφορά, που καθόρισε την πολιτεία του.
Παρά το ότι η εμπλοκή του ως τακτικού ανακριτή, με την υπόθεση της
δολοφονίας του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη, το απαράμιλλο θάρρος
του να έρθει αντιμέτωπος με τον μηχανισμό εντός και πέριξ του
κράτους, για να φτάσει στην αλήθεια, που του κόστισε σε ανείπωτες
κακουχίες, στην περίοδο της δικτατορίας, ο, πρόσφατα εκλιπών,
Χρήστος Σαρτζετάκης, παρέμεινε δικαστής, στην αντίληψη και τη
νοοτροπία.
Κατά τούτο διέφερε από τον μακρινό του πρόγονο και υπόδειγμα, τον
Αναστάσιο Πολυζωΐδη, που διέθετε μια ολοκληρωμένη πολιτική
συνείδηση και συγκρότηση.
Γι’ αυτό άλλωστε και, μετά την πτώση της δικτατορίας, δεν ασχολήθηκε
με την πολιτική, όπως άλλοι συνάδελφοί του, με ανάλογη πολιτική
πορεία, αλλά επέστρεψε σε αυτό που αγαπούσε και τον «γέμιζε»
περισσότερο, φτάνοντας ως το βαθμό του αρεοπαγίτη.
Απέκτησε μάλιστα τη φήμη εξαιρετικά αυστηρού, άτεγκτου δικαστή, σε
σημείο ώστε να επιζητούν οι δικηγόροι αναβολή των υποθέσεών τους,
όταν πληροφορούνταν ότι είναι στην έδρα.
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης όμως έδωσε ξανά δείγματα της ευψυχίας και
της αντίστασής του σε πιέσεις, απ’ όπου και αν προέρχονταν, όταν
αρνήθηκε, μαζί με τα άλλα δύο μέλη της σύνθεσης του Πενταμελούς
Εφετείου (Αλεξόπουλος, Βάλλας) την έκδοση του «τρομοκράτη» Ρολφ
Πόλε, στην τότε Δυτική Γερμανία.
Το πώς κατέληξε ο Ανδρέας Παπανδρέου στην επιλογή του, ως του
προσώπου που θα συμβόλιζε τη ρήξη με το «τοτέμ» της δεξιάς
παράταξης, αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα σημείο, που δεν έχει ακόμη
πλήρως διευκρινιστεί.
Ξέρουμε με σχετική βεβαιότητα, ότι η πατρότητα της εισήγησης ανήκε
στον πανίσχυρο τότε Μένιο Κουτσόγιωργα, που έκανε και τις σχετικές
βολιδοσκοπήσεις.
Ξέρουμε επίσης ότι υπήρξαν ισχυρές ενστάσεις, κυρίως από τον τότε
πρόεδρο της Βουλής Γιάννη Αλευρά, που είχε συνυπάρξει με τον
Σαρτζετάκη, στις φυλακές επί χούντας και τόνιζε το «δύστροπο»
χαρακτήρα του.
Δεν φαίνεται επίσης να αποτελούσε πρώτη επιλογή. Μάλλον πρέπει να
ήταν η έσχατη. Κατά συνέπεια μάλλον δεν έχει βάση ο διακινούμενος
έκτοτε μύθος, ότι αναζητούνταν ένα πρόσωπο, που θα συμβόλιζε τον
«αντικαραμανλισμό».
Η μυθολογία αυτή καταρρίπτεται ύστερα από πρόσφατες αποκαλύψεις,
ότι είχαν υπάρξει προχωρημένες επαφές, που είχαν φτάσει σχεδόν μια
ανάσα από τη συμφωνία, με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ως
συναινετική επιλογή, αλλά προσέκρουσε στην έντονη αντίδραση του
Καραμανλή.
