Δεν ήταν εύκολη

Στην κυβέρνηση να «πανηγυρίζουν» ότι οι σχέσεις της χώρας μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι καλύτερες από ποτέ.

Από μια άποψη δεν έχουν άδικο, αν λάβουμε υπόψη την πρόσφατη ιστορία, από τη μεταπολίτευση και μετά, οι σχέσεις αυτές πέρασαν από σαράντα κύματα.
Η απροκάλυπτη στήριξη της Ουάσινγκτον στη χούντα των συνταγματαρχών, αλλά και η στάση, τουλάχιστον ανοχής, στην τουρκική εισβολή και κατοχή, στην Κύπρο, άνοιξαν βαθιές πληγές που δεν κλείνουν εύκολα, όσα «πλυντήρια» κι αν επιστρατεύσουν ορισμένοι.

Το κύμα αντιαμερικανισμού που επικράτησε την εποχή εκείνη, διαπερνούσε όλο το πολιτικό φάσμα, των δημοκρατικών-κοινοβουλευτικών δυνάμεων, ανεξάρτητα από τη διαφορετική ιδεολογική οπτική που το έβλεπαν τα αριστερά κόμματα, αλλά και ακόμη περισσότερο το νεοσύστατο ΠΑΣΟΚ, που μόλις είχε ιδρύσει ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, με τη σχεδόν απεριόριστη δύναμη που διέθετε τότε, που διακηρυκτικά είχε διαδηλώσει την προσήλωσή του στο δυτικό σύστημα συμμαχιών, δεν έκρυβε την οργή του, για τη στάση της πέραν του Ατλαντικού υπερδύναμης.

Η απόφαση για έξοδο της χώρας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, τον Δεκαπενταύγουστο του 1974, μετά την εκδήλωση του «Αττίλα 2», μπορεί να ελήφθη εν θερμώ, σε μια στιγμή οριακής δοκιμασίας για τον Ελληνισμό, αλλά δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία.

Οι διάλογοί του με Αμερικανούς αξιωματούχους, πρωτίστως βέβαια με τον, ακόμη εν ζωή, Χένρι Κίσινγκερ, που έγιναν αργότερα γνωστοί από το αυτοβιογραφικό του Αρχείο, ελάχιστα συγκαλύπτουν, πίσω από τη συμβατική ευγένεια της διπλωματικής γλώσσας, την οργή του ηγέτη της συντηρητικής παράταξης για τη στάση της αμερικανικής πλευράς.

Γι’ αυτό άλλωστε και ο τότε πρωθυπουργός απέκρουσε προτάσεις, για επίσκεψή του στην αμερικανική πρωτεύουσα, με πρόσχημα το έκτακτο και έκρυθμο των καταστάσεων, που επέβαλλαν την παρουσία του στη χώρα.

Σταδιακά βέβαια οι σχέσεις αποκαταστάθηκαν, αλλά δεν έλειψαν οι τριβές, με αιχμή την πάγια στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών προς την Τουρκία.
Το εμπάργκο όπλων που αρχικά επέβαλλε η Ουάσινγκτον στη γείτονα χώρα, αλλά στη συνέχεια, δια της διολισθήσεως, «πήρε πίσω», πρόσθεσε νέα ένταση και δυσπιστία.
Ούτε η νέα ισορροπία που βρέθηκε με την περίφημη αναλογία 7 προς 10, στη χορήγηση πολεμικού υλικού, σε Ελλάδα και Τουρκία, αποτέλεσε μια μάλλον επισφαλή συνθήκη, που διατήρησε το χάσμα.

Η στάση του Κωνσταντίνου Καραμανλή μάλιστα, ως πρωθυπουργού, προκάλεσε, σε μια κάποια αποστροφή του λόγου, την επιδοκιμασία, αν μη τον έπαινο, του μεγάλου πολιτικού του αντιπάλου, του Ανδρέα Παπανδρέου.

Στον απόηχο αυτής της υπόγειας έντασης, εκδηλώθηκε η λεγόμενη πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, που μας ακολουθεί σχεδόν ως τις μέρες μας.