Να σημειώσουμε, προκειμένου να έχουμε πλήρη εικόνα, για τα γεγονότα που εξιστορούμε και το προσωπικό στοιχείο, που ενίοτε επισκιάζει και το πολιτικό.
Εν προκειμένω, την προσωπική σχέση του Γεωργίου Παπανδρέου με τον Σοφοκλή που πέρα από την πολιτική αντιπαλότητα, ενδεχομένως και τις ιδεολογικού τύπου διαφωνίες, χαρακτηριζόταν από το στοιχείο της αμοιβαίας αντιπάθειας. Δεν «ταίριαζαν τα χνώτα» τους, όπως λέει ο λαός μας.
Το στοιχείο αυτό, της αμοιβαίας αντιπάθειας, το διακρίνουμε και στις κατά καιρούς δημόσιες αντεγκλήσεις τους, που κάποτε είχαν φτάσει και στη διαγραφή, του Σοφοκλή Βενιζέλου από τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Η προσήλωση του Σοφοκλή Βενιζέλου στο στέμμα, που δε διαταράχθηκε ποτέ, δε συμβάδιζε με την πολιτική διαδρομή του Γεωργίου Παπανδρέου, που στα πρώιμα πολιτικά του βήματα, στο πλευρό του Ελευθερίου Βενιζέλου, είχε ηγηθεί και με πάθος του αντιμοναρχικού αγώνα, για την εγκαθίδρυση της πρώτης περιόδου Αβασίλευτης Δημοκρατίας (1924-35).
Ανάλογη στάση κράτησε ο «Γέρος της Δημοκρατίας» και στα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του ‘40. Η εμφύλια τραγωδία, με την οποία έκλεισε εκείνη η σημαδιακή 10ετία, άλλαξε τους ανθρώπους και τις πολιτικές τους αντιλήψεις.
Ενας απ’ αυτούς ήταν και ο Γεώργιος Παπανδρέου που, στα μετεμφυλιακά χρόνια, ειδικά στη δεκαετία του ‘50, διέβη το δικό του συντηρητικό Θερμιδώρ, για να επανεύρει τη νεανική του ορμή και ριζοσπαστικότητα, στη δεκαετία του ‘60, με τον ανένδοτο αγώνα, φτάνοντας μέχρι τη σύγκρουση με το Θρόνο τον Ιούλιο 1965.
Ο αμετακίνητος φιλομοναρχισμός του Σοφοκλή Βενιζέλου, δεν είχε καμία σχέση ούτε με την πατρική κληρονομιά. Με το αντιμοναρχικό πνεύμα του Ελευθερίου Βενιζέλου, που πήγαζε από τα πρώτα του επαναστατικά βιώματα στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη και τον έφερε σε ανοιχτή σύγκρουση με την Αυλή, στην περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, αλλά και μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη θεμελιώδη διαφωνία του με τη γερμανόφιλη, αν όχι γερμανόδουλη, αυλική καμαρίλα, για τη θέση της Ελλάδας και τη βέλτιστη για την πραγμάτωση των εθνικών μας δικαίων επιλογή.
Αποκορύφωση αυτής της συγκρουσιακής σχέσης αποτέλεσε η εγκαθίδρυση, από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και πιστούς σε αυτόν συνεργάτες, της ξεχωριστής «κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης», μετά από το κίνημα της Εθνικής Αμυνας, που αποτέλεσε την πρώτη πράξη, για τον Εθνικό Διχασμό, της διετίας 1916-17, που αποτέλεσε μια από τις πιο τραυματικές εμπειρίες στη σύγχρονη ιστορία της πατρίδας μας.
Παρά δε τους δισταγμούς του, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, συνέπραξε ενεργά στην έκπτωση της δυναστείας, το 1924, αλλά και στο αντιδυναστικό κίνημα του 1935.
Αυτή ήταν και η ύστατη παρακαταθήκη του…
