Βρυξέλλες: Συμφωνία των «27» για αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες που διεξάγουν έκτακτη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες συμφώνησαν σε μια μαζική αύξηση των αμυντικών δαπανών, εν μέσω μιας προσπάθειας να στηρίξουν την Ουκρανία μετά την παύση της στρατιωτικής βοήθειας και της ανταλλαγής πληροφοριών από τις ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Ωστόσο, η επίδειξη ενότητας αμαυρώθηκε από τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος αρνήθηκε να προσυπογράψει την δήλωση της ΕΕ για την Ουκρανία, δήλωση η οποία αντιτίθεται στη φιλική προς τη Ρωσία διαπραγματευτική στάση του Τραμπ. Η δήλωση ζητούσε να συνεχιστεί η στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας.

Οι άλλοι 26 ηγέτες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συμμάχου του Όρμπαν, του πρωθυπουργού της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο, “υποστήριξαν σθεναρά” τη δήλωση και φυσικά την υπέγραψαν.

Η αύξηση των αμυντικών δαπανών

«Δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία», ανέφερε το σχέδιο δήλωσης. Μία απάντηση στην προσπάθεια του Τραμπ να παραγκωνίσει την Ευρώπη και το Κίεβο.

Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να υποστηρίξουν νέα σχέδια αμυντικών δαπανών και συμφώνησαν στον τρόπο με τον οποίον θα αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες.  Το έγγραφο δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί επίσημα, αλλά οι ηγέτες υποστηρίζουν σχέδια για χαλάρωση των κανόνων σχετικά με τα όρια δαπανών, ώστε οι επιμέρους χώρες να μπορούν να διαθέσουν περισσότερα μετρητά και επενδύσεις στον στρατό και την αμυντική τους παραγωγή.

Οι ηγέτες συμφώνησαν επίσης ότι θέλουν να εξετάσουν τα σχέδια που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυτή την εβδομάδα για δάνεια ύψους έως και 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα κράτη μέλη για τον σκοπό αυτό.

Χαιρέτισαν επίσης τις κινήσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των ιδιωτών επενδυτών για να βοηθήσουν τις χώρες της ΕΕ να επενδύσουν στην άμυνα.

«Προχωράμε αποφασιστικά προς μια Ευρώπη ισχυρή και πιο κυρίαρχη στην άμυνα», δήλωσε ο Αντόνιο Κόστα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στους δημοσιογράφους μετά το «πράσινο φως» των 27 στις Βρυξέλλες στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με σκοπό να διατεθούν κεφάλαια ως ακόμη και 800 δισ. δολαρίων για την ενίσχυση της άμυνας της ηπείρου.

Το σχέδιο, που βαφτίστηκε «επανεξοπλίστε την Ευρώπη» (ReArm Europe), παρουσιάστηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πρόεδρός της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποσχέθηκε πως θα τεθούν χειροπιαστές προστάσεις στο τραπέζι των 27 πριν από την επόμενη σύνοδο κορυφής στα τέλη Μαρτίου.

Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου εξετάζονται διάφορες προτάσεις, ιδίως η πιθανότητα τα κράτη μέλη να αυξήσουν αισθητά τις στρατιωτικές δαπάνες τους χωρίς να υπολογίζονται στο δημοσιονομικό τους έλλειμμα, το οποίο στη θεωρία δεν μπορεί να ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ.

Η πρόταση θα επέτρεπε στα κράτη-μέλη να διαθέσουν για στρατιωτικές δαπάνες κάπου 650 δισεκ. ευρώ σε τέσσερα χρόνια, διαβεβαίωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι ηγέτες των 27 «κατέγραψαν» την πρωτοβουλία της Κομισιόν και πρόσθεσαν πως θα την εξετάσουν «κατά προτεραιότητα», σύμφωνα με το κείμενο που υιοθετήθηκε στη σύνοδο.

Πιο κυρίαρχη Ευρώπη

Οι 27 ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν την υιοθέτηση συμπερασμάτων για την ευρωπαϊκή άμυνα, μεταξύ των οποίων ότι η Ευρώπη «πρέπει να γίνει πιο κυρίαρχη, πιο υπεύθυνη για τη δική της άμυνα και καλύτερα εξοπλισμένη για να ενεργεί και να αντιμετωπίζει αυτόνομα τις άμεσες και μελλοντικές προκλήσεις και απειλές».

Νωρίτερα, φτάνοντας στη σύνοδο κορυφής, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος είχε αρχικά προγραμματιστεί να συμμετάσχει μέσω βιντεοκλήσης, δήλωσε: «Είμαστε πολύ ευγνώμονες που δεν είμαστε μόνοι μας». Η υποδοχή που του επιφύλαξαν ήταν θερμή.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία παρουσίασε στους ηγέτες το σχέδιο ύψους 800 δισ. ευρώ για την αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών, δήλωσε ότι πρόκειται για «μια στιγμή καμπής για την Ευρώπη», αλλά και για την Ουκρανία.

Αργά το βράδυ, αναφερόμενη στον πόλεμο στην Ουκρανία, η Φον Ντερ Λάιεν σημείωσε: «Όλοι θέλουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη μέσω της ισχύος κι αυτό είναι προς το συμφέρον και του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ».

«Αν ο πρόεδρος Τραμπ θέλει να το πετύχει αυτό, είναι δυνατό μόνο με την υποστήριξη της ΕΕ και των κρατών μελών της», συνέχισε η πρόεδρος της Κομισιόν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, μετά την ολοκλήρωση της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, είπε ότι «η ασφάλεια της Ουκρανίας βρίσκεται στον πυρήνα της ασφάλειας της Ευρώπης» και «οι προσπάθειές μας να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή άμυνα θα ωφελήσουν επίσης την Ουκρανία».

«Είμαστε με την Ουκρανία από την πρώτη μέρα. Έχουμε ήδη προσφέρει περισσότερα από 135 δισεκ. ευρώ από το 2022», συνέχισε ο Αντόνιο Κόστα, επιμένοντας ότι η υποστήριξη της ΕΕ είναι «ακλόνητη», είτε ο πόλεμος συνεχιστεί, είτε σε οποιεσδήποτε μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, είτε για την ανοικοδόμηση, είτε για την ενταξιακή προοπτική της στην ΕΕ.

Ο Αντόνιο Κόστα επισήμανε πως τα κράτη μέλη μπορούν άμεσα να αυξήσουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία χάρη στο αυξημένο δημοσιονομικό περιθώριο και πρόσθεσε ότι «αρκετά κράτη μέλη έχουν ήδη ανακοινώσει δεσμεύσεις έως και 15 δισεκ. ευρώ».

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επέμεινε πως «αυτό είναι σημείο καμπής για την Ευρώπη. Και σήμερα, δείξαμε ότι η ΕΕ ανταποκρίνεται στην πρόκληση, οικοδομώντας την Ευρώπη της Άμυνας και στέκοντας στο πλευρό της Ουκρανίας. Αυτό που όλοι θέλουμε, αυτό που όλοι μας αξίζουμε, αυτό για το οποίο όλοι εργαζόμαστε είναι η ειρήνη και η ασφάλεια».

Η πρωθυπουργός της Δανίας, Mette Frederiksen, έδωσε τον τόνο της συνάντησης. «Ξοδέψτε, ξοδέψτε, ξοδέψτε για την άμυνα και την αποτροπή», είπε. «Αυτό είναι το πιο σημαντικό μήνυμα, και ταυτόχρονα, φυσικά, συνεχίστε να στηρίζετε την Ουκρανία, γιατί θέλουμε ειρήνη στην Ευρώπη».

Το φυσικό αέριο

Στο πλαίσιο των τελικών τους δεσμεύσεων για την Ουκρανία, οι 26 χώρες μέλη που υπέγραψαν την ανακοίνωση άμβλυναν την αμφιλεγόμενη διατύπωση σχετικά με την επανάληψη της διαμετακόμισης του ρωσικού φυσικού αερίου,. Το POLITICO αποκάλυψε ότι το κείμενο είχε προστεθεί για να εξασφαλιστεί η υποστήριξη της Σλοβακίας.

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, τη Σλοβακία και την Ουκρανία να εντείνουν τις προσπάθειες για την εξεύρεση λειτουργικών λύσεων στο ζήτημα της διαμετακόμισης φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες που εξέφρασε η Σλοβακία», αναφέρει το κείμενο που εγκρίθηκε.

Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι θεωρεί την ιδέα της αποστολής «όχι αναγνωρισμένων, ευρωπαϊκών» στρατευμάτων στην Ουκρανία ως «τη λιγότερο αποτελεσματική» επιλογή.  «Είμαι πολύ μπερδεμένη», δήλωσε η ίδια. «Ορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας είναι πάντα στο πλαίσιο της Ατλαντικής Συμμαχίας», είπε, εξερχόμενη από τη σύνοδο κορυφής.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός, η οποία έχει φροντίσει να διατηρήσει στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση Τραμπ, δήλωσε ότι μια σταθερή, διαρκής και αποτελεσματική εγγύηση ασφαλείας θα ήταν η επέκταση του άρθρου 5 της συνθήκης του ΝΑΤΟ στο Κίεβο, που σημαίνει ότι μια επίθεση εναντίον της Ουκρανίας θα θεωρηθεί επίθεση εναντίον όλων των μελών του ΝΑΤΟ. Είπε επίσης ότι δεν θα στείλει ιταλικά στρατεύματα στην Ουκρανία.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι

Σε μια ενημέρωση που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είχε «καλές» συναντήσεις με τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Αντόνιο Κόστα και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, καθώς και τους ηγέτες της Γαλλίας, του Βελγίου και της Αυστρίας.

«Είμαι ευγνώμων για την υποστήριξη όλων των ηγετών», δήλωσε.  Είπε ότι παρουσίασε στους ηγέτες της ΕΕ το όραμα ότι «είναι δυνατή η ταχεία πρόοδος προς την ειρήνη» και ότι το Κίεβο και η ΕΕ προετοιμάζουν «πρακτικές προτάσεις» για να σταματήσει ο πόλεμος, να εγγυηθεί η ασφάλεια στην Ουκρανία και να διασφαλιστεί μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη.

Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η πρώτη προτεραιότητα θα είναι η κατάπαυση του πυρός στον ουρανό και στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της παύσης όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μαύρη Θάλασσα.

«Θεωρούμε αυτά τα πρώτα βήματα ως πρόλογο για μια ευρύτερη και συνολική διευθέτηση. Ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει το συντομότερο δυνατό και η Ουκρανία είναι έτοιμη να εργαστεί 24/7 με τους εταίρους μας στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη για την ειρήνη».

Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Δευτέρα τη Σαουδική Αραβία για μια συνάντηση με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν Αλ Σαούντ. «Μετά από αυτό, η ομάδα μου θα παραμείνει στη Σαουδική Αραβία για να συνεργαστεί με τους Αμερικανούς εταίρους μας», είπε. Την συνάντηση ΗΠΑ – Ουκρανίας στο Ριάντ την ερχόμενη εβδομάδα επιβεβαίωσαν και Αμερικανοί Αξιωματούχοι.