Tραμπ: θέλει τη Γάζα «Ριβιέρα» της Μέσης Ανατολής

ΟΑμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είπε ότι οι ΗΠΑ θα αναλάβουν την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Λωρίδα της Γάζας και θα την αναπτύξουν οικονομικά αφού οι Παλαιστίνιοι επανεγκατασταθούν αλλού, ενέργειες που θα ανατρέψουν την αμερικανική πολιτική δεκαετιών έναντι της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Ο Τραμπ αποκάλυψε το σχέδιό-έκπληξη, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες, σε κοινή συνέντευξη Τύπου την Τρίτη με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου που επισκέπτεται την Ουάσινγκτον.

Η ανακοίνωση ακολούθησε την πρόταση-σοκ του Τραμπ νωρίτερα την Τρίτη για μόνιμη επανεγκατάσταση των δύο και πλέον εκατομμυρίων Παλαιστινίων από τη Γάζα σε γειτονικές χώρες, αποκαλώντας τον θύλακα -όπου ισχύει η πρώτη φάση μιας εύθραυστης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός Ισραήλ-Χαμάς και απελευθέρωσης ομήρων- «τόπο κατεδάφισης».

Ο Τραμπ μπορεί να περιμένει ότι οι σύμμαχοι και οι εχθροί θα αντιταχθούν σθεναρά σε οποιαδήποτε κατάληψη της Γάζας από τις ΗΠΑ και η πρότασή του εγείρει ερωτήματα εάν η μεγάλη δύναμη της Μέσης Ανατολής η Σαουδική Αραβία θα ήταν πρόθυμη να συμμετάσχει σε μια νέα ώθηση με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ για μια ιστορική ομαλοποίηση των σχέσεων με το σύμμαχο των ΗΠΑ, το Ισραήλ.

Η προσάρτηση της Γάζας από τις ΗΠΑ θα ήταν αντίθετη με τη μακροχρόνια πολιτική της Ουάσιγκτον και μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας, η οποία υποστηρίζει ότι η Γάζα θα ήταν μέρος ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους που θα περιλαμβάνει την κατεχόμενη Δυτική Όχθη. «Οι ΗΠΑ θα καταλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας και θα κάνουμε δουλειά εκεί», είπε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους. «Θα την κατέχουμε και θα είμαστε υπεύθυνοι για την εξουδετέρωση όλων των επικίνδυνων βομβών που δεν έχουν εκραγεί και άλλων όπλων στην τοποθεσία».

«Θα φτιάξουμε τη Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής»

«Θα την αναπτύξουμε, θα δημιουργήσουμε χιλιάδες θέσεις εργασίας και θα είναι κάτι για το οποίο ολόκληρη η Μέση Ανατολή μπορεί να είναι πολύ περήφανη», είπε ο Τραμπ. «Βλέπω μια μακροπρόθεσμη ιδιοκτησιακή θέση και βλέπω ότι θα φέρουμε μεγάλη σταθερότητα σε αυτό το τμήμα της Μέσης Ανατολής».

Ερωτηθείς ποιος θα ζούσε εκεί, ο Τραμπ είπε ότι θα μπορούσε να γίνει ένα σπίτι για «τους ανθρώπους του κόσμου». Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η στενή λωρίδα, όπου η στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ ως απάντηση στη διασυνοριακή επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 έχει ισοπεδώσει μεγάλες επιφάνειες, έχει τη δυνατότητα να είναι «Η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

Ο Τραμπ δεν απάντησε άμεσα σε μια ερώτηση για το πώς και με ποια εξουσία μπορούν οι ΗΠΑ να καταλάβουν τη Γάζα, μια παράκτια λωρίδα μήκους 45 χιλιομέτρων και πλάτους το πολύ 10 χλμ, που έχει βιώσει πρωτοφανή βία. Οι διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του Τραμπ στην πρώτη του θητεία, είχαν αποφύγει την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων εκεί.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες «είναι έτοιμες να ηγηθούν και να κάνουν τη Γάζα ξανά όμορφη», έγραψε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο στο X, κάνοντας αναφορά στο σύνθημα «Θα Κάνουμε την Αμερική Μεγάλη ξανά» που αποτελεί βασική πτυχή των προεδρικών εκστρατειών του Ντόναλντ Τραμπ από το 2016.

«Η Γάζα πρέπει να απαλλαγεί από τη Χαμάς... Όπως τόνισε σήμερα ο [Τραμπ], οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να ηγηθούν. Η επιδίωξή μας είναι μια διαρκής ειρήνη στην περιοχή για όλους τους ανθρώπους», έγραψε ο Ρούμπιο.

Δημοκρατικοί βουλευτές έσπευσαν να καταδικάσουν τις προτάσεις του Ρεπουμπλικανού προέδρου στη Γάζα. Ο Νετανιάχου, στον οποίο ο Τραμπ αναφέρθηκε μερικές φορές με το παρατσούκλι του, «Μπίμπι», δεν αναφέρθηκε στην πρόταση σε βάθος , αρκέστηκε μόνο να επαινέσει τον Τραμπ που δοκίμασε μια νέα προσέγγιση.Ο ισραηλινός ηγέτης, ο στρατός του οποίου είχε εμπλακεί σε σκληρές μάχες με τους μαχητές της Χαμάς στη Γάζα για περισσότερο από ένα χρόνο, είπε ότι ο Τραμπ «σκέφτεται έξω από τα τετριμμένα με νέες ιδέες» και «δείχνει προθυμία να αλλάξει τη συμβατική σκέψη».

Ο Νετανιάχου μπορεί να ένιωσε ανακούφιση που ο Τραμπ, ο οποίος δημιούργησε στενούς δεσμούς με τον Ισραηλινό ηγέτη κατά την πρώτη του θητεία στον Λευκό Οίκο, δεν τον πίεσε δημόσια να διατηρήσει την κατάπαυση του πυρός. Αντιμετωπίζει απειλές από ακραία μέλη του συνασπισμού του ότι θα ανατρέψει την κυβέρνησή του εάν δεν ξαναρχίσει τις μάχες στη Γάζα για να καταστρέψει τη Χαμάς που υποστηρίζεται από το Ιράν.

Διαπραγματευτικό εργαλείο;

Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι ο Τραμπ να παίρνει μερικές φορές μια ακραία θέση διεθνώς για να θέσει τις παραμέτρους για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Στην πρώτη του θητεία, ο Τραμπ κατά καιρούς εξέδωσε αυτό που θεωρούνταν υπερβολικές εξαγγελίες εξωτερικής πολιτικής, πολλές από τις οποίες δεν εφάρμοσε ποτέ.

Μια εκτίμηση της καταστροφής στη Γάζα από τον ΟΗΕ που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο έδειξε ότι η εκκαθάριση περισσότερων από 50 εκατομμυρίων τόνων ερειπίων που είχαν μείνει στη Γάζα μετά τον βομβαρδισμό του Ισραήλ μπορεί να διαρκέσει 21 χρόνια και να κοστίσει έως και 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο Τζόναθαν Πανίκοφ πρώην αναπληρωτής αξιωματικός των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ για την Εγγύς Ανατολή, είπε ότι το σχέδιο του Τραμπ θα σήμαινε μια μακρά στρατιωτική δέσμευση των ΗΠΑ και εάν εκτελεστεί θα θεωρηθεί από τον αραβικό κόσμο ότι η Ουάσινγκτον «δεν μαθαίνει τα μαθήματά της από το Ιράκ και το Αφγανιστάν».

Ο Τραμπ επανέλαβε νωρίτερα την έκκλησή του προς την Ιορδανία, την Αίγυπτο και άλλα αραβικά κράτη να δεχθούν τους κατοίκους της Γάζας, λέγοντας ότι οι Παλαιστίνιοι δεν έχουν άλλη εναλλακτική από το να εγκαταλείψουν την παράκτια λωρίδα, η οποία πρέπει να ανοικοδομηθεί μετά από σχεδόν 16 μήνες καταστροφικού πολέμου μεταξύ Ισραήλ και μαχητών της Χαμάς. Αλλά αυτή τη φορά ο Τραμπ είπε ότι θα υποστήριζε την επανεγκατάσταση των Παλαιστινίων «μόνιμα», υπερβαίνοντας τις προηγούμενες προτάσεις του που οι Άραβες ηγέτες είχαν ήδη απορρίψει σταθερά.

Η αναγκαστική μετακίνηση του πληθυσμού της Γάζας θα συνιστούσε πιθανότατα παραβίαση του διεθνούς δικαίου και θα αντιμετώπιζε σθεναρή αντίσταση όχι μόνο την περιοχή αλλά και τους δυτικούς συμμάχους της Ουάσιγκτον. Ορισμένοι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρομοιάζουν την ιδέα με εθνοκάθαρση.

Χαμάς: Συνταγή για τη δημιουργία χάους και έντασης

Ο ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς, Σάμι Αμπού Ζούχρι, καταδίκασε τις εκκλήσεις του Τραμπ να φύγουν οι κάτοικοι της Γάζας ως «απέλαση από τη γη τους». «Το θεωρούμε συνταγή για τη δημιουργία χάους και έντασης στην περιοχή γιατί ο λαός της Γάζας δεν θα επιτρέψει να περάσουν τέτοια σχέδια», είπε.

Ο Τραμπ δεν πρόσφερε λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια διαδικασία επανεγκατάστασης, αλλά η πρότασή του απηχούσε τις επιθυμίες των ακραίων του Ισραήλ και έρχεται σε αντίθεση με τη δέσμευση του Δημοκρατικού πρώην προέδρου Τζο Μπάιντεν κατά των μαζικών εκτοπισμών Παλαιστινίων.

Ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην σύμβουλος της κυβέρνησης των Ρεπουμπλικανών και των Δημοκρατικών στη Μέση Ανατολή, είπε ότι ο Τραμπ έδωσε στον Νετανιάχου ένα «τεράστιο πέρασμα» με την ανακοίνωσή του στη Γάζα. «Επικύρωσε σχεδόν κάθε φαντασίωση της δεξιάς στο Ισραήλ», είπε ο Μίλερ.

Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας, σε ανακοίνωσή της, απέρριψε κάθε προσπάθεια εκτοπισμού των Παλαιστινίων από τη γη τους και είπε ότι δεν θα δημιουργήσει σχέσεις με το Ισραήλ χωρίς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Οι επικριτές απορρίπτουν την επεκτατική ρητορική

Μόλις δύο εβδομάδες μετά τη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ φιλοξένησε τον Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο για να συζητήσει το μέλλον της εκεχειρίας στη Γάζα, τις στρατηγικές για την αντιμετώπιση του Ιράν και τις ελπίδες για μια νέα ώθηση για μια συμφωνία ομαλοποίησης Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας.

Η πρότασή του για τη Γάζα ακολούθησε τις φρενήρεις πρώτες δύο εβδομάδες στην εξουσία, κατά τις οποίες ο Τραμπ μίλησε για ανάληψη της Γροιλανδίας από τις ΗΠΑ, προειδοποίησε για πιθανή κατάληψη της Διώρυγας του Παναμά και δήλωσε ότι ο Καναδάς πρέπει να είναι η 51η πολιτεία των ΗΠΑ.

Ορισμένοι επικριτές είπαν ότι η επεκτατική ρητορική του Τραμπ απηχεί τον παλαιού τύπου ιμπεριαλισμό, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη Ρωσία στον πόλεμό της στην Ουκρανία και να δικαιολογήσει την Κίνα για την εισβολή στην αυτοδιοικούμενη Ταϊβάν.

Ο Τραμπ περιέγραψε τη Λωρίδα της Γάζας ως ένα μακροχρόνιο «σύμβολο θανάτου και καταστροφής» και είπε ότι οι Παλαιστίνιοι εκεί πρέπει να στεγάζονται σε «διάφορους τομείς» σε άλλες χώρες. Είπε ότι οι ΗΠΑ θα καταλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας, θα «ισοπεδώσουν την περιοχή» και θα δημιουργήσουν οικονομική ανάπτυξη, αλλά δεν είπε πώς.

Ο Τραμπ, ο οποίος είχε μια λαμπρή καριέρα στην ανάπτυξη ακινήτων προτού ασχοληθεί με την πολιτική, παρουσίασε ένα ευρύ, αισιόδοξο όραμα για την κατάληψη της Γάζας από τις ΗΠΑ, ενώ παρέκαμψε λεπτομέρειες για το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καταλάμβαναν τον θύλακα και θα του παρείχαν ασφάλεια.

Ήταν επίσης ασαφής σχετικά με το πού θα πήγαιναν οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της Γάζας, λέγοντας ότι ήταν βέβαιος ότι η Αίγυπτος και η Ιορδανία θα έπαιρναν πολλούς εκτοπισμένους, παρά το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις είχαν ήδη απορρίψει την ιδέα.

Ο αντίκτυπος των προτάσεων Τραμπ στις διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα ήταν ασαφής, καθώς η Χαμάς επιμένει ανένδοτα ότι θέλει να παραμείνει στη Γάζα, ενώ ο Νετανιάχου έχει δεσμευθεί να καταστρέψει την ομάδα και να μην της επιτρέψει να κυβερνήσει ξανά την περιοχή.

Ο απεσταλμένος του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στίβ Γουίτκοφ, έπαιξε βασικό ρόλο βοηθώντας την κυβέρνηση Μπάιντεν να εξασφαλίσει την πολυπόθητη συμφωνία για τη Γάζα πριν από τη μεταφορά της εξουσίας στις ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου. Η πρώτη φάση οδήγησε στην απελευθέρωση 18 ομήρων από τη Χαμάς και στην απελευθέρωση εκατοντάδων φυλακισμένων Παλαιστινίων από το Ισραήλ.

«Είμαστε στη φάση 2 τώρα», είπε στους δημοσιογράφους νωρίτερα. Είπε ότι συνάντησε τον Νετανιάχου τη Δευτέρα για να συζητήσει τις παραμέτρους για τις διαπραγματεύσεις πολιτικής και θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό του Κατάρ, μεσολαβητή στις διαπραγματεύσεις, την Πέμπτη στις ΗΠΑ.