Η άγνωστη φυλή ανθρώπων που ζούσε στην «πράσινη» Σαχάρα πριν από 14.000 χρόνια

Η έρημος Σαχάρα, που εκτείνεται σε μια περιοχή περίπου ίση με την Κίνα ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι μία από τις πιο ξηρές και απομονωμένες περιοχές του πλανήτη. Ωστόσο, δεν ήταν πάντα τόσο αφιλόξενη.
Από 14.500 έως 5.000 χρόνια πριν, η Σαχάρα ήταν μια καταπράσινη σαβάνα με άφθονες πηγές νερού και πλούσια ζωή. Σύμφωνα με ανάλυση του DNA από τα λείψανα δύο γυναικών που έζησαν πριν από 7.000 χρόνια στη σημερινή Λιβύη, η περιοχή φιλοξενούσε μια μυστηριώδη φυλή ανθρώπων, απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ερευνητές μελέτησαν το γονιδίωμα αυτών των ανθρώπων που ζούσαν στην αποκαλούμενη «Πράσινη Σαχάρα» και αντλήθηκαν δείγματα DNA από τα οστά των δύο γυναικών, που είχαν θαφτεί στη βραχώδη περιοχή Τακαρκόρι, στη νοτιοδυτική Λιβύη. Οι σοροί είχαν μουμιοποιηθεί φυσικά και είναι οι πιο αρχαίοι γνωστοί μουμιοποιημένοι άνθρωποι που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.
Researchers analyzed the ancient DNA of two mummies from what is now Libya to learn about people who lived in the “Green Sahara” 7,000 years ago. https://t.co/ozVRHB8VTQ
— Live Science (@LiveScience) April 4, 2025
«Την εποχή εκείνη, το Τακαρκόρι ήταν μια καταπράσινη σαβάνα με μια κοντινή λίμνη, μια εντελώς διαφορετική εικόνα από τη σημερινή έρημο», δήλωσε ο αρχαιολογενετιστής Γιοχάνες Κράουζε του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση Nature. Τα γονιδιώματα αποκάλυψαν ότι οι άνθρωποι του Τακαρκόρι ανήκαν σε μια διαφορετική και άγνωστη μέχρι τώρα ανθρώπινη γενεαλογική γραμμή, που ζούσε απομονωμένα από άλλους πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής και της Ευρασίας για χιλιάδες χρόνια. «Αξιοσημείωτο είναι ότι οι άνθρωποι του Τακαρκόρι δεν δείχνουν καμία σημαντική γενετική επιρροή από πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής ή προϊστορικές ομάδες της Εγγύς Ανατολής και της Ευρώπης. Αυτό υποδηλώνει ότι παρέμειναν γενετικά απομονωμένοι, παρόλο που ασκούσαν την κτηνοτροφία, μια πρακτική που προήλθε εκτός της Αφρικής», είπε ο Κράουζε.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι αυτοί οι άνθρωποι εκτρέφονταν ζώα. Ανάμεσα στα αντικείμενα που βρέθηκαν στον αρχαιολογικό χώρο ήταν λίθινα, ξύλινα και οστέινα εργαλεία, κεραμικά, πλεκτά καλάθια και ανάγλυφα ειδώλια. Οι πρόγονοι των δύο γυναικών προέρχονταν από μια γενεαλογική γραμμή της Βόρειας Αφρικής που διαχωρίστηκε από τους πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής περίπου 50.000 χρόνια πριν. Την ίδια περίοδο, άλλοι ανθρωπίδες άρχισαν να επεκτείνονται στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ασία, γινόμενοι οι πρόγονοι όλων των ανθρώπων εκτός Αφρικής. Οι Τακαρκόρι πιθανότατα αποτέλεσαν απομεινάρι της γενετικής ποικιλίας που υπήρχε στη Βόρεια Αφρική πριν από 50.000 έως 20.000 χρόνια, σύμφωνα με τον Κράουζε.
«Πριν από 20.000 χρόνια, τα γενετικά στοιχεία δείχνουν ότι υπήρξε εισροή ομάδων από την ανατολική Μεσόγειο και ακολούθησαν μεταναστεύσεις από την Ιβηρική και τη Σικελία περίπου 8.000 χρόνια πριν. Ωστόσο, για λόγους που δεν γνωρίζουμε ακόμα, οι Τακαρκόρι παρέμειναν απομονωμένοι για πολύ μεγαλύτερο διάστημα απ’ ότι περιμέναμε. Δεδομένου ότι η Σαχάρα έγινε κατοικήσιμη μόλις πριν από 15.000 χρόνια, η αρχική τους πατρίδα παραμένει αβέβαιη», πρόσθεσε ο Κράουζε. Οι Τακαρκόρι παρέμειναν απομονωμένοι σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής τους, μέχρι που η Σαχάρα έγινε πάλι ακατοίκητη. Στα τέλη της Αφρικανικής Υγρής Περιόδου, με το κλίμα να είναι πιο θερμό, η περιοχή μετατράπηκε στη μεγαλύτερη έρημο του κόσμου, γύρω στο 3.000 π.Χ.
Τα μέλη του Homo sapiens που εξαπλώθηκαν πέρα από την Αφρική συναντήθηκαν και διασταυρώθηκαν με τους Νεάντερταλ που ήδη κατοικούσαν σε περιοχές της Ευρασίας, αφήνοντας τη γενετική τους κληρονομιά στους σημερινούς μη αφρικανικούς πληθυσμούς. Όμως οι άνθρωποι της Πράσινης Σαχάρας φέρουν ελάχιστα ίχνη του DNA των Νεάντερταλ, γεγονός που υποδεικνύει ότι είχαν λίγες επαφές με τον υπόλοιπο κόσμο. Παρά την εξαφάνιση των Τακαρκόρι πριν από 5.000 χρόνια, όταν τελείωσε η Αφρικανική Υγρή Περίοδος και η έρημος επανήλθε στη Σαχάρα, ίχνη της κληρονομιάς τους παραμένουν σήμερα σε διάφορες ομάδες της Βόρειας Αφρικής, όπως τόνισε ο Κράουζε. «Η γενετική κληρονομιά τους προσφέρει μια νέα προοπτική στη βαθιά ιστορία της περιοχής», κατέληξε.
Σχετικά Άρθρα
Δείτε επίσης