Γκάφες, ατάκες, μέικαπ, βρισιές… Έξι δεκαετίες προεδρικών ντιμπέιτ στις ΗΠΑ

Ο Δημοκρατικός πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και ο Ρεπουμπλικανός πρώην πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, θα βρεθούν αντιμέτωποι σε μια εβδομάδα από τώρα σε ένα προεδρικό ντιμπέιτ, στις 27 Ιουνίου, και σε άλλο ένα, στις 10 Σεπτεμβρίου, ενόψει των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου.

Τα ντιμπέιτ στις ΗΠΑ έχουν γράψει ιστορία, γεμάτη από αλησμόνητες στιγμές. Ακολουθούν ορισμένες από αυτές:

1960: Το πρώτο τηλεοπτικό ντιμπέιτ φέρνει αντιμέτωπους τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, Τζον Φ. Κένεντι με τον Ρεπουμπλικανό απερχόμενο αντιπρόεδρο, Ρίτσαρντ Νίξον. Ο τελευταίος, έχοντας μόλις αναρρώσει από μια νοσηλεία, δεν ήταν φρεσκοξυρισμένος. Αρνήθηκε να του βάλουν μακιγιάζ πριν ανοίξουν οι κάμερες και 70 εκατομμύρια τηλεθεατές εστίασαν σε αυτό που έβλεπαν, όχι σε αυτά που άκουσαν. Ο Κένεντι κέρδισε τις εκλογές.

1976: Στο δεύτερο ντιμπέιτ σε τηλεοπτική μετάδοση – το πρώτο 16 χρόνια μετά – ο Δημοκρατικός Τζίμι Κάρτερ αντιμετώπισε τον μη εκλεγμένο Ρεπουμπλικανό, απερχόμενο πρόεδρο, Τζέραλντ Φορντ. Σε ένα σχόλιο που θεωρήθηκε μεγάλη γκάφα, ο Φορντ είπε: «Δεν υπάρχει καμία σοβιετική κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη και δεν θα υπάρξει ποτέ επί κυβέρνησης Φορντ». Ο Κάρτερ κέρδισε τις εκλογές.

1980: Ο Κάρτερ εμφανίζεται σε ένα δεύτερο ντιμπέιτ με τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλό του, Ρόναλντ Ρίγκαν, αφού είχε μποϊκοτάρει ένα πρώτο ντιμπέιτ, επειδή συμμετείχε υποψήφιος τρίτου κόμματος, ο Τζον Άντερσον. Ο πρόεδρος Κάρτερ κατηγόρησε τον Ρίγκαν ότι σχεδίαζε να περικόψει τη χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης, «Medicare», για Αμερικανούς 65 ετών και άνω. Ο Ρίγκαν, ο οποίος έλεγε ότι ο Κάρτερ παρερμηνεύει τις θέσεις του για μια σειρά ζητημάτων, απάντησε: «Άντε πάλι» και χαμογέλασε, προκαλώντας τα γέλια του κοινού. Ο Ρίγκαν κέρδισε τις εκλογές. Η απάντησή του έγινε… πιασάρικη ατάκα στις ΗΠΑ.

1984: Ο 73άχρονος, τότε, απερχόμενος πρόεδρος, Ρίγκαν, “ανατρέπει” την επιχειρηματολογία για το ζήτημα της προχωρημένης ηλικίας του στο ντιμπέιτ με τον 56χρονο Δημοκρατικό, Ουόλτερ Μοντέιλ, με έναν αστεϊσμό: «Θέλω να ξέρετε ότι δεν θα κάνω την ηλικία θέμα αυτής της προεκλογικής εκστρατείας. Δεν πρόκειται να εκμεταλλευτώ για πολιτικούς σκοπούς τη νιότη και την απειρία του αντιπάλου μου». Ο Ρίγκαν επανεξελέγη.

1988: Το ντιμπέιτ εναντίον του Ρεπουμπλικανού αντιπροέδρου, Τζορτζ Ουόκερ Μπους (του πρεσβύτερου), ξεκινά με τον Δημοκρατικό, Μάικλ Δουκάκη, να ερωτάται αν είναι υπέρ της επιβολής της θανατικής ποινής για κάποιον που βίασε και δολοφόνησε τη γυναίκα του. Ο θεωρούμενος από πολλούς “ψυχρός” Δουκάκης είχε την ευκαιρία εκείνη τη στιγμή να δείξει τη συναισθηματική του πλευρά. Η περίπλοκη απάντηση που έδωσε είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Ο Μπους κέρδισε τις εκλογές.

Για πρώτη φορά διεξήχθη σε αυτές τις εκλογές ντιμπέιτ μεταξύ υποψήφιων αντιπροέδρων, όταν ο Νταν Κουέιλ, υποψήφιος αντιπρόεδρος του Μπους, συνέκρινε πολιτικά τον εαυτό του με τον Τζον Φ. Κένεντι. Ο Δημοκρατικός Λόιντ Μπέντσεν απάντησε με ήρεμο τόνο, αλλά “κοφτερό” περιεχόμενο: «Γερουσιαστά, συνεργάστηκα με τον Τζακ Κένεντι. Ήξερα τον Τζακ Κένεντι. Ο Τζακ Κένεντι ήταν φίλος μου. Γερουσιαστά, δεν είστε ο Τζακ Κένεντι».

1992: Τρεις υποψήφιοι: ο Μπους, ο Δημοκρατικός Μπιλ Κλίντον και ο ανεξάρτητος Ρος Περό μαζί σε ένα τηλεοπτικό πλατό. Ο Κλίντον κέρδισε τις εκλογές.

1996: Σε μια τηλεοπτική συζήτηση με τον Κλίντον, ο Ρεπουμπλικανός Μπομπ Ντόουλ ερωτάται από έναν φοιτητή αν στα 73 του είναι πολύ μεγάλος, για να κατανοήσει τις ανάγκες των νέων. Ο ίδιος απάντησε ότι στην ηλικία του η ευφυΐα και η εμπειρία του προσφέρει το πλεονέκτημα της σοφίας. Ο Κλίντον απαντά: «Σας λέω ότι δεν νομίζω ότι ο γερουσιαστής Ντόουλ είναι πολύ μεγάλος για πρόεδρος. Είναι οι παρωχημένες του ιδέες που αμφισβητώ». Ο Κλίντον επανεξελέγη.

2000: Στο πρώτο ντιμπέιτ με τον Ρεπουμπλικανό Τζορτζ Μπους (τον νεότερο) ο Δημοκρατικός αντιπρόεδρος, Αλ Γκορ, αποσπά αρνητικές κριτικές, επειδή αναστέναξε φωναχτά, ενώ μιλούσε ο Μπους. «Όλοι κάνουμε λάθη. Είναι γνωστό ότι μπλέκω μια ή δύο συλλαβές από μόνος μου», τόνισε ο Μπους κατά το δεύτερο ντιμπέιτ τους, προφέροντας εσκεμμένα λάθος τη λέξη “συλλαβή”. Ο Μπους κέρδισε τις εκλογές.

2004: Το ντιμπέιτ μεταξύ του Μπους και του Δημοκρατικού Τζον Κέρι δείχνει στους ψηφοφόρους τηλεθεατές μια έντονη αντίθεση στο στιλ των δύο ανδρών, με τον Μπους να εμμένει σε απλά επιχειρήματα, ενώ ο Κέρι μιλά για μια σειρά από γεγονότα, ώστε να υποστηρίξει την επιχειρηματολογία του. Ο Μπους επανεξελέγη.

2008: Η Σάρα Πέιλιν, υποψήφια αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανού Τζον Μακέιν, και ο Τζο Μπάιντεν, υποψήφιος του Δημοκρατικού Μπαράκ Ομπάμα, διαφωνούν για την οικονομία και το Ιράκ κατά τη διάρκεια μιας έντονης συζήτησης. Ο Μπάιντεν και η Πέιλιν υποσχέθηκαν και οι δύο να κάνουν την οικονομική πολιτική των ΗΠΑ πιο φιλική για τους εργαζόμενους της μεσαίας τάξης, αλλά ο Μπάιντεν είπε ότι ο Μακέιν είχε χαρακτηρίσει ισχυρά τα θεμελιώδη στοιχεία της οικονομίας, καθώς ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση. Ομπάμα-Μπάιντεν κέρδισαν τις εκλογές.

2012: Ο Ομπάμα δεν τα πήγε καλά στο πρώτο του ντιμπέιτ με τον Ρεπουμπλικανό Μιτ Ρόμνεϊ, εκπλήσσοντας και ανησυχώντας τους υποστηρικτές του. Στο δεύτερο ντιμπέιτ, όμως, ο Ρόμνεϊ, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την ισότητα των αμοιβών των φύλων, είπε ότι έχει «ντοσιέ γεμάτο με γυναίκες» υποψήφιες για θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο. Η φράση έγινε αντικείμενο αστείων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Ομπάμα κέρδισε ξανά.

2016: Το πρώτο ντιμπέιτ μεταξύ του επιχειρηματία Ντόναλντ Τραμπ και της Δημοκρατικής, πρώην υπουργού Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, προσελκύει 84 εκατομμύρια τηλεθεατές στις ΗΠΑ, αριθμό ρεκόρ για προεδρικό ντιμπέιτ. Μια ανταλλαγή προσβολών κυριάρχησε στο δεύτερο ντιμπέιτ τους, με την Κλίντον να επιτίθεται στον Τραμπ για τα σεξουαλικής φύσης επιθετικά σχόλια που έκανε για γυναίκες, με αφορμή ένα ηχητικό απόσπασμα από μια βιντεοκασέτα του 2005, που μόλις «είχε δει το φως της δημοσιότητας». Ο Τραμπ προσπάθησε να εκτρέψει την κριτική, κατηγορώντας τον Κλίντον, τον σύζυγο της υποψηφίου, ότι είχε κάνει χειρότερα με τις γυναίκες. Στο βιβλίο της, που κυκλοφόρησε το 2017, η Κλίντον έγραψε ότι στο δεύτερο ντιμπέιτ τους ο Τραμπ της έφερνε ανατριχίλα, περπατώντας από πίσω της στο τηλεοπτικό πλατό, και ότι αναρωτήθηκε αν έπρεπε να του είχε πει: «Κάνε πίσω, ανώμαλε!». Αντίθετα, είπε ότι διατήρησε την ψυχραιμία της χάρη στην εμπειρία που αποκόμισε, αντιμετωπίζοντας στη ζωή της «δύσκολους άντρες, που προσπάθησαν να με ξεφορτωθούν». Στο τρίτο ντιμπέιτ ο Τραμπ αποκάλεσε την Κλίντον «τόσο μοχθηρή γυναίκα» και αρνήθηκε να πει ότι θα αποδεχόταν τα εκλογικά αποτελέσματα. Ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές.

2020: Υστερώντας στις δημοσκοπήσεις, ο τότε πρόεδρος Τραμπ ξεκίνησε το πρώτο του ντιμπέιτ με τον Μπάιντεν, τον πρώην αντιπρόεδρο, αναζητώντας μια μάχη, αλλά η εριστικότητά του λειτούργησε εναντίον του. Διέκοπτε συνεχώς τον Μπάιντεν και τον συντονιστή της συζήτησης, Κρις Γουάλας, σε σημείο που το ντιμπέιτ έφυγε εκτός ελέγχου. Ο Τραμπ επιτέθηκε στην οικογένεια του Μπάιντεν. Δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν έδειξαν ότι οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι απωθήθηκαν από τη συμπεριφορά του. Κάποια στιγμή όταν τον διέκοψε ο Τραμπ, ο Μπάιντεν του είπε: «Θα το βουλώσεις, ρε φίλε; Αυτό που κάνεις δεν είναι συμπεριφορά προέδρου».