Πάνος Τριγάζης: Το φαινόµενο Οτσαλάν

Ιούνιο του 1999, είχα βρεθεί στα Μουδανιά της Μικράς Ασίας προερχόµενος από την Κωνσταντινούπολη, για να παρακολουθήσω εκ µέρους του ΣΥΝ την έναρξη της δίκης του δικαζόµενου για εσχάτη προδοσία, στο νησάκι Ιµραλί, ηγέτη των Κούρδων Αµπντουλάχ Οτσαλάν. Είχε εκδιωχθεί από την Βόρεια Συρία, ύστερα από συµφωνία της Άγκυρας µε το καθεστώς Άσαντ, περιπλανηθεί σε πολλές χώρες ζητώντας πολιτικό άσυλο και παραδοθεί από την κυβέρνηση Σηµίτη, µέσω Κένυας. Τραγική ιστορία τότε, για την χώρα µας, µε κάκιστο διεθνή αντίκτυπο.

Ο Οτσαλάν κινδύνευσε να καταδικαστεί σε θάνατο, αλλά αµέσως µετά, η Τουρκία έγινε δεκτή ως υποψήφιο µέλος της ΕΕ, υποχρεωµένη να καταργήσει συνταγµατικά την θανατική ποινή, µεταξύ πολλών άλλων κριτηρίων για ένταξη. Καταδικάστηκε, λοιπόν ο κούρδος ηγέτης σε ισόβια και αυστηρή αποµόνωση, απέφυγε όµως την θανατική καταδίκη, έχοντας ηττηθεί σε πολυετή ένοπλο αγώνα του ΡΚΚ µε τουλάχιστον τριάντα χιλιάδες νεκρούς. Τότε, έσπευδαν στα βουνά του Κουρδιστάν και κάποιοι ανεγκέφαλοι έλληνες πολιτικοί της Πολιτικής Άνοιξης και του ΠΑΣΟΚ, ακολουθώντας το δόγµα «ο εχθρός του εχθρού µου είναι φίλος µου».

Φυλακισµένος και αποµονωµένος ο Οτσαλάν, δεν έχασε την µεγάλη επιρροή στους οµοεθνείς του, ιδιαίτερα της Τουρκίας, ενώ και στην Συρία η κουρδικής σύνθεσης Δηµοκρατική Ένωση (PYD) άρχισε να εφαρµόζει δηµοκρατική αυτοδιοίκηση στην επαρχία Ροτζάβα, όπου η πόλη Κοµπάνι στα συροτουρκικά σύνορα αναδείχθηκε προπύργιο της ελευθερίας, αποκρούοντας την επέλαση του ISIS.

Συνοµιλώντας µε κουρδικής καταγωγής µέλη της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, ο Οτσαλάν το 2013, εισηγήθηκε στην κυβέρνηση Ερντογάν ένα οδικό χάρτη ειρήνης για την λύση του Κουρδικού, µε αποτέλεσµα, 28 Φεβρουαρίου 2015 να ανακοινωθεί συµφωνία από τρεις βουλευτές του HDP και τετραµελή κυβερνητική αντιπροσωπεία υπό τον αντιπρόεδρο του Ερντογάν, Γιαλτσίν Ακτογάν.

 Εκείνη η ιστορική συµφωνία δεν είχε προχωρήσει, διότι είχε ακολουθήσει το πραξικόπηµα των Γκιουλενιστών µε απόλυτη κατρακύλα του Ερντογάν στον αυταρχισµό. Πάντως, προβλεπόταν τουλάχιστον πολιτισµική αυτονοµία για τους Κούρδους της Νοτιοανατολικής Τουρκίας (εκπαίδευση στην δική τους γλώσσα, τηλεοπτικοί σταθµοί κλπ), µε δέσµευση εκ µέρους τους ότι αρνούνται την απόσχιση από την Τουρκική Δηµοκρατία και δέσµευση Ερντογάν για νέο δηµοκρατικό σύνταγµα.

Προ ηµερών, σηµειώθηκε η ιστορική επανεκκίνηση της διαδικασίας ειρήνης, ξανά µε πρωτεργάτη τον Οτσαλάν, ο οποίος ζήτησε από το κόµµα που ο ίδιος είχε ιδρύσει, το ΡΚΚ, να κηρύξει εκεχειρία, διακόπτοντας τον ένοπλο αγώνα και αυτοδιαλυόµενο, προφανώς υπέρ της νόµιµης πολιτικής έκφρασης των εκατοµµυρίων κούρδων της Τουρκίας, που όµως ο ηγέτης τους Σελαχατίν Τερµιρτάς βρίσκεται στη φυλακή, όπως και η συµπρόεδρός του, καθώς και κουρδικής καταγωγής δήµαρχοι της Νοτιοανατολικής Τουρκίας. Αυτό σηµαίνει ότι θα είναι δύσβατος ο νέος δρόµος της ειρήνευσης, όµως, είναι βέβαιο ότι ο ένοπλος αγώνας, είτε µε ηγέτη τον Οτσαλάν είτε µεταγενέστερα, δεν έχει αποδειχθεί καρποφόρος υπέρ των δικαιωµάτων του κουρδικής εθνικής καταγωγής πληθυσµού της Τουρκίας.

Υποθέτω ότι κάποιοι «Τουρκοφάγοι» στην Ελλάδα δεν χαίρονται για τη συµφωνία Οτσαλάν και Κούρδων βουλευτών µε την κυβέρνηση Ερντογάν, µάλλον θα εύχονται να αποτύχει. Όµως και η θρυλούµενη ίδρυση κουρδικού κράτους θα σήµαινε διαδοχικούς πολέµους και αλλαγές συνόρων εις βάρος, όχι µόνο της Τουρκίας, αλλά και της Συρίας, του Ιράκ, ενδεχοµένως και του Ιράν.

* Mέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ