Όλοι στην Ευρώπη ήξεραν από την πρώτη στιγμή που εισέβαλε ο
Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, το μέγεθος της ενεργειακής
εξάρτησης πολλών ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και της Γηραιάς
Ηπείρου συνολικά, από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ταυτοχρόνως, ο
πόλεμος πλέον εξελίσσεται για περισσότερες από 200 ημέρες και
ουδείς δικαιούται να δηλώνει αιφνιδιασμένος ή να επικαλείται ως
ελαφρυντικό τα στενά χρονικά περιθώρια. Συν τοις άλλοις, και στις
Βρυξέλλες και στο Βερολίνο και στο Παρίσι και αλλού, έχουν
πολλά και καλά ημερολόγια. Ήξεραν, δηλαδή, από τις αρχές του
περασμένου καλοκαιριού πότε θα ερχόταν ο χειμώνας, αλλά και
ποια προβλήματα θα αντιμετώπιζαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Κι όμως, ουδείς στην Ευρώπη δείχνει να βιάζεται. Και, κυρίως,
ουδείς δείχνει να έχει συνειδητοποιήσει την εφιαλτική προοπτική
των πραγμάτων και τη σοβαρότητα των περιστάσεων. Ο Μάριο
Ντράγκι, απερχόμενος ιταλός πρωθυπουργός, είχε παρουσιάσει
μία δέσμη μέτρων ήδη από τις αρχές του περασμένου
καλοκαιριού, όταν οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών δεν δέχθηκαν
καν να μπει στην συζήτηση αυτό το πλαίσιο. Ο πρόεδρος του
Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ σχεδόν αγνόησε επιδεικτικά
τις προτάσεις του ιταλού πρωθυπουργού και έπρεπε να φτάσουμε
στις αρχές Σεπτεμβρίου για να… «καρφώσει» την Κομισιόν και την
πρόεδρό της, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν ότι κινείται αργά. Όμως,
το χειρότερο δεν είναι η καθυστέρηση των 6 μηνών με την οποία
ανταποκρίθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν στις προτάσεις που είχε
ζητήσει απ’ αυτήν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το χειρότερο είναι ότι
οι προτάσεις αυτές είναι μέτρα ατάκτως ερριμμένα, που δεν
συνιστούν μία συνολική ευρωπαϊκή στρατηγική αντιμετώπισης του
προβλήματος και διαχείρισης της ενεργειακής κρίσης. Συν τοις
άλλοις, η Κομισιόν και η ανεπαρκέστατη επικεφαλής της δεν μπήκε
καν στον κόπο να επιχειρήσει να «συνθέσει» και να παρουσιάσει
ένα πλαίσιο κοινών ευρωπαϊκών προτάσεων. Αντιθέτως,
εμφανίστηκε να μην έχει άποψη για το πλαφόν στο φυσικό αέριο
και απλώς ενέταξε στο πλαίσιο των προτάσεών της όλες τις
«ανώδυνες» προτάσεις ενός εκάστου των κρατών-μελών, στη
λογική του ελάχιστου κοινού παρονομαστή.
Με άλλα λόγια, η Ευρώπη οδεύει στον βαρύτερο χειμώνα της
ιστορίας της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χωρίς ένα κοινό
ευρωπαϊκό πλαίσιο και, κυρίως, χωρίς καν να έχει συνομολογηθεί
η βούληση όλων να αντιμετωπίσουν μαζί την ενεργειακή κρίση με
συλλογικά μέτρα, αναδιανομή πόρων, «συμμαχία» έναντι των
αγορών αλλά και κοινά συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις στην αγορά
ενέργειας. Αντιθέτως, με τις προτάσεις της, η Κομισιόν έρχεται να
υιοθετήσει απλώς το δόγμα «ο σώζων εαυτόν σωθήτω»,
νομιμοποιώντας το να προβεί το κάθε κράτος-μέλος σε εθνικές
δράσεις, ανάλογα με τα συμφέροντα και τις ανάγκες του.
Αυτό, όμως, πέραν του ότι ακυρώνει, ουσιαστικά, τον πυρήνα των
ιδεών που οδήγησαν στην δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
οδηγεί σε διαλυτικά φαινόμενα και ανοίγει τον δρόμο ώστε οι
διάφοροι… Πούτιν να παίζουν παιχνίδια επιρροής και ενεργειακών
εκβιασμών, δοκιμάζοντας την συνοχή της Ευρώπης.
