Πενήντα (50) και πλέον χρόνια από το προδοτικό πραξικόπηµα και την τουρκική εισβολή του 1974 και 7,5 χρόνια µετά την τελευταία αποτυχηµένη προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού, παρατηρείται µια σχετική κινητικότητα µε εµπλοκή και του Γ.Γ. του ΟΗΕ για επανέναρξη συνοµιλιών µε στόχο την εξεύρεση λύσης.
Η ασάφεια των διεργασιών αλλά και της διαδικασίας προκαλεί επιφυλάξεις ως προς την κατάληξη και αυτό δεδοµένου ότι το κατοχικό καθεστώς επιµένει σε
– κατά προτεραιότητα συµφωνία για άνοιγµα επιπλέον οδοφραγµάτων, και
– λύση δύο κυριαρχικά ισότιµων κρατών.
Η πρόταση για άνοιγµα επιπλέον οδοφραγµάτων αποσκοπεί στην περαιτέρω ενίσχυση της οικονοµίας των κατεχοµένων, στο πλαίσιο ενός αθέµιτου εµπορικού ανταγωνισµού σε βάρος των Ε/Κυπρίων. Ήδη από το άνοιγµα των οδοφραγµάτων το 2003 το κατά κεφαλήν εισόδηµα στα κατεχόµενα έχει εξαπλασιαστεί.
Εκβιασµός
Η πρόταση για δύο κράτη αποτελεί µορφή εκβιασµού. Ο κύριος στόχος της Τουρκίας ήταν και είναι η Διζωνική Δικοινοτική Οµοσπονδία (ΔΔΟ) για να µπορεί να ελέγχει τη λειτουργία ολόκληρου του κράτους. Εάν όντως πιστεύει στη λύση των δύο κρατών γιατί διεκδικεί συµµετοχή στην αξιοποίηση και εκµετάλλευση του Φυσικού Αερίου που σύµφωνα µε την πρότασή-της ανήκει στην ΑΟΖ του άλλου κράτους; Όπως µέχρι το 1974 απειλούσε µε διχοτόµηση αλλά η επίσηµη πρότασή-της ήταν η ΔΔΟ, τώρα εκβιάζει µε τα δύο κράτη.
Η σύγκλειση 5µερούς λόγω της εµπειρίας του παρελθόντος δεν προοιωνίζει θετική προοπτική. Η 5µερής στο Grans Montana οδηγήθηκε σε ναυάγιο γιατί παρά τις σηµαντικές, και σε κάποιο βαθµό επικίνδυνες, υποχωρήσεις της Ε/Κυπριακής πλευράς ο τότε ΥΠΕΞ της Τουρκίας προκλητικά δήλωσε «οι Ε/Κύπριοι να ξεχάσουν το µηδέν εγγυήσεις και µηδέν στρατεύµατα».
Αντίθετα µε τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ
Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι το πλαίσιο του Γ.Γ. του ΟΗΕ είναι άκρως επικίνδυνο. Δεν µπορεί να αποτελέσει βάση διαπραγµάτευσης. Τα περισσότερα σηµεία-του βρίσκονται σε αντίθεση µε τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και τη Διεθνή Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων. Αυτός είναι και ο λόγος που το πλαίσιο δεν δόθηκε γραπτώς, αλλά κατατέθηκε προφορικά στη διάρκεια ενός δείπνου. Εάν είναι δυνατόν. Η υιοθέτηση του πλαισίου δεν θα οδηγήσει σε δηµοκρατική και βιώσιµη λύση, αλλά σε νοµιµοποίηση και διαιώνιση του προβλήµατος. Ο Γ.Γ στο πλαίσιό-του προτείνει:
Κατάργηση της συνθήκης εγγύησης και του µονοµερούς δικαιώµατος επέµβασης και αντικατάσταση µε ένα νέο σύστηµα που και οι δύο κοινότητες να νοιώθουν ασφάλεια.
Ποιο είναι το σύστηµα που θα γίνει αποδεκτό και από τις δύο πλευρές; Γιατί δεν το καθορίζει; Εάν η τ/κ πλευρά επικαλείται για λόγους ασφάλειας την παραµονή τουρκικών στρατευµάτων πως θα ξεπεραστεί αυτό το εµπόδιο; Γιατί το θέµα της ασφάλειας δεν ανατίθεται ξεκάθαρα στο Σ.Α.;
Τα στρατεύµατα να µειωθούν σηµαντικά την πρώτη µέρα της λύσης και σταδιακά να φτάσουν στα επίπεδα του 1960. Σε σχέση µε το εάν η παραµονή θα έχει καταληκτική ηµεροµηνία ή αντίθετα θα αναθεωρηθεί, θα συζητηθεί σε υψηλό επίπεδο.
Η παραµονή οποιουδήποτε αριθµού στρατευµάτων µετά την εφαρµογή της λύσης στην ουσία δεν καταργεί τις εγγυήσεις. Πολύ δε περισσότερο όταν για την πλήρη αποχώρηση ή την ανανέωση της παραµονής-τους σε µεταγενέστερο χρόνο, θα αποφασίσουν οι ηγέτες των τριών εγγυητριών χωρών.
Περιουσιακό
Όσον αφορά το περιουσιακό. Στις περιοχές που δεν θα τύχουν αναπροσαρµογής προτεραιότητα απόκτησης θα έχουν οι σηµερινοί χρήστες αλλά όχι σε ποσοστό 100%. Στις περιοχές που θα απελευθερωθούν την προτεραιότητα θα την έχουν οι νόµιµοι ιδιοκτήτες αλλά όχι σε ποσοστό 100%.
Το σηµείο αυτό ουσιαστικά νοµιµοποιεί τον παράνοµο εποικισµό και την παράνοµη κατοχή των ε/κ περιουσιών. Ουσιαστικά επιβάλλει την ανταλλαγή πληθυσµού και περιουσιών. Παραβιάζει τις βασικές ελευθερίες εγκατάστασης και περιουσίας.
Οι τούρκοι υπήκοοι θα µπορούν να εγκατασταθούν µόνιµα σε αριθµό δίκαιο ανάλογα µε τους έλληνες υπηκόους. Του καθεστώτος αυτού εξαιρούνται οι φοιτητές, οι τουρίστες και οι εποχιακοί εργάτες.
Ο αριθµός αυτός των τούρκων υπηκόων θα είναι επιπρόσθετος των 120-130 χιλ. εποίκων που απέκτησαν την «υπηκοότητα του ψευδοκράτους». Εάν µελλοντικά ένας αριθµός ελλήνων υπηκόων επιστρέψει στην Ελλάδα, πως θα ρυθµιστεί η επιστροφή του αντίστοιχου αριθµού τούρκων υπηκόων στην Τουρκία; Η υιοθέτηση αυτής της πρόνοιας, σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, θα καταστήσει τον ελληνικό πληθυσµό της Κύπρου µειοψηφία.
Θα πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω η αποτελεσµατική συµµετοχή στη διακυβέρνηση και η θετική ψήφος στη λήψη των αποφάσεων, καθώς και η κατανοµή των εξουσιών περιλαµβανοµένης της εκ περιτροπής προεδρίας.
Το ερώτηµα που τίθεται είναι ποια περαιτέρω αποτελεσµατική συµµετοχή, όταν στην πλειοψηφία των θεσµικών οργάνων της κεντρικής κυβέρνησης δυστυχώς έγινε αποδεκτή η αριθµητική εξίσωση, η εκ περιτροπής προεδρία και όπου αυτή δεν υπάρχει απαιτείται η θετική ψήφος των τ/κ για τη λήψη απόφασης;
Είναι προφανές ότι για να καθοριστεί µια αξιόπιστη στρατηγική και τακτική για την επίλυση του Κυπριακού πρέπει να καθοριστεί η φύση του προβλήµατος. Το Κυπριακό δεν είναι δικοινοτικό πρόβληµα. Είναι διεθνές πρόβληµα εισβολής, κατοχής και εποικισµού, θύµατα δεν είναι µόνο οι Ε/Κύπριοι αλλά και οι Τ/Κύπριοι. Αντίπαλος είναι η Τουρκία.
Διαφύλαξη της κρατικής οντότητας της Κυπριακής Δηµοκρατίας
Η πλευρά-µας δεν έχει ούτε την πολιτική ούτε την στρατιωτική υπεροχή για να επιβάλει µια λύση δηµοκρατική, λειτουργική και βιώσιµη. Ως εκ τούτου πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πρώτος στόχος πρέπει να είναι η αποτροπή µιας κακής λύσης και η διαφύλαξη της κρατικής οντότητας της Κυπριακής Δηµοκρατίας.
Ως διαδικασία επίλυσης πρέπει να είναι η σύγκληση Διεθνούς Διάσκεψης, όπως προνοεί η σχετική απόφαση της Γ.Σ. του ΟΗΕ, µε κατά προτεραιότητα συζήτησης την κατάργηση των εγγυήσεων, την αποχώρηση όλων των ξένων στρατευµάτων πριν από την εφαρµογή της όποιας συµφωνηµένης λύσης και τον επαναπατρισµό των εποίκων, όσων δεν εµπίπτουν στο πλαίσιο προστασίας ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Όσον αφορά το πολιτειακό σύστηµα διακυβέρνησης, αυτό πρέπει να κατοχυρώνει
– την εφαρµογή του ευρωπαϊκού κεκτηµένου σε ολόκληρη την επικράτεια χωρίς µόνιµες παρεκκλίσεις και πρωτογενές ευρωπαϊκό δίκαιο, και
– τις 4 βασικές ελευθερίες της Ε.Ε. σε όλους τους νόµιµους κατοίκους, δηλαδή της διακίνησης, της εγκατάστασης, της απόκτησης περιουσίας και της εργασίας.
Η Κυπριακή Δηµοκρατία χωρίς να υπερεκτιµά αλλά και χωρίς να υποτιµά τις δυνατότητές-της, ως πλήρες µέλος της Ε.Ε., εκεί και όπου είναι δυνατόν, πρέπει να ασκεί πολιτικές και οικονοµικές πιέσεις στην Τουρκίας και στο κατοχικό καθεστώς.
Είναι λογικό ότι η µη λύση δεν είναι λύση. Όµως η κακή λύση είναι χειρότερη από τη µη λύση. Είναι διάλυση της Κυπριακής Δηµοκρατίας, του πλέον ισχυρού διπλωµατικού όπλου που διαθέτουµε.
* Πρόεδρος της ΕΔΕΚ και της Επιτροπής Άµυνας της Κυπριακής Βουλής
