Για αρχή, το ρεπορτάζ: όλα δείχνουν πως το παρασκήνιο της αναθέρμανσης των επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν
είναι απλώς «τσάι και συμπάθεια», ούτε μία προσπάθεια Άγκυρας και Αθήνας να επανακτήσουν ένα ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας ενόψει της διεθνούς αποσταθεροποίησης.
Αντιθέτως, όλα δείχνουν πως οι συζητήσεις που διεξάγονται σε απόρρητο και ανώτατο επίπεδο έχουν καταστεί αρκετά «προωθημένες» και δεν αποτελούν μόνο «αναγνωριστικού» τύπου επαφές.
Σημειωτέον ότι αυτές οι συζητήσεις δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση στο εσωτερικό της χώρας. Αν, μάλιστα, σκεφτεί κανείς τον «δισταγμό» του πρωθυπουργού να φέρει στην Βουλή προς ψήφιση τα τρία μνημόνια συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία υπό το φόβο των «σαμαρικών», τότε καταλαβαίνει ότι ο -όποιος- συμβιβασμός με την Τουρκία δεν θα ήταν απλή υπόθεση στο εσωτερικό -και εσωκομματικό- πολιτικό μέτωπο.
Γι’ αυτό άλλωστε και ο Νίκος Δένδιας έστειλε τις προάλλες μήνυμα στο Μαξίμου πως «αν γίνει κάτι έκτακτο (σ.σ. όπως μία ελληνοτουρκική συμφωνία…) και πρέπει να εκφράσει την άποψή της η κοινωνία πριν γίνει η επιλογή, θα ήταν αντισυνταγματικό να μη ζητηθεί η άποψή της». Σε κάθε περίπτωση, και ο Νίκος Δένδιας φαίνεται πως αναγνωρίζει ότι το θέμα της συνεκμετάλλευσης δεν μπορεί να είναι εκτός της συζήτησης, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει προηγηθεί οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών -αυτό, δηλαδή, που έχει υποστηρίξει ήδη εδώ και δύο χρόνια ο σύμβουλος εθνικός ασφαλείας του πρωθυπουργού, Θάνος Ντόκος. «Τι μπορούμε να συνεκμεταλλευτούμε εάν δεν έχουμε συζητήσει τι ανήκει πού», είπε επακριβώς τις προάλλες ο υπουργός Εξωτερικών.
Με άλλα λόγια, είναι φανερό -ή, τουλάχιστον, πολύ πιθανό, βάσει των φαινομένων αλλά και συγκεκριμένων πληροφοριών- ότι «εδώ κάτι ψήνεται», όπως λέμε και λαϊκά. Προσοχή: η στήλη δεν το λέει για κακό. Αντιθέτως, τα χρόνια προβλήματα μεταξύ γειτόνων πρέπει να επιλύονται -και γι’ αυτό δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον συμβιβασμό, όσο κι αν ο υπουργός Άμυνας της γείτονος, Χουλουσί Ακάρ, έβαλε με άγαρμπο τρόπο στην δημόσια συζήτηση την έννοια της «συνεκμετάλλευσης». Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι
αυτονόητως προτιμότερο να επιλυθούν οι διαφορές και να γεφυρωθούν οι εκκρεμότητες με υποχωρήσεις και διάλογο, παρά να συνεχιστεί αυτή η «ισορροπία του τρόμου» στο Αιγαίο, σε συνδυασμό με την βαριά κατασπατάληση δημόσιων πόρων σε φρεγάτες, Rafale, F-35 και ποιος ξέρει τί άλλο.
Μόνο που για να γίνουν όλα αυτά, υπάρχει μία απαραίτητη προϋπόθεση, που την είδαμε και στο Μακεδονικό: τότε, δηλαδή, που για μία καλή και έντιμη συμφωνία, η κυβέρνηση Τσίπρα έπρεπε να εξηγεί τα αυτονόητα. Η κυβέρνηση τότε δεν ήταν αντιμέτωπη μόνο με τον ακραίο λαϊκισμό των «γαλάζιων» μακεδονομάχων, αλλά και με τον επί 20ετία «εθισμό» της κοινής γνώμης στο δόγμα «το όνομα είναι η ψυχή μας». Από το 1995 ως το 2018 ουδείς στα ΜΜΕ μιλούσε για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και η κοινή γνώμη δεν ήξερε, εν πολλοίς, τί είναι αυτό το «Μ». στο αρκτικόλεξο «πΓΔΜ». Επίσης, ακούγαμε χοντράδες για την «σκοπιανή» γλώσσα, τον «σκοπιανό» πρωθυπουργό, για το «κρατίδιο» και άλλες τέτοιες αθλιότητες.
Αν, λοιπόν, όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν έναν Γολγοθά για τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ, τότε τυχόν επιτυχημένη κατάληξη των συζητήσεων μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για συνυποσχετικό και παραπομπή των ελληνοτουρκικών διαφορών στην Θράκη θα συνιστούν… Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Και εντάξει: το τί θα κάνει με τον κ. Σαμαρά και τους λοιπούς «τουρκοφάγους» στο κόμμα του είναι δικό του πρόβλημα -εκείνος τους προέτρεψε να φορέσουν και τις περικεφαλαίες τους στα συλλαλητήρια του 2018.
Όμως, για να είναι βιώσιμη η όποια ελληνοτουρκική συμφωνία, θα πρέπει να αρχίσει από τώρα, πολύ πριν φανεί αν οι συνομιλίες ευοδωθούν ή όχι, η «εκπαίδευση» της κοινής γνώμης. Θα πρέπει, μ’ άλλα λόγια, κάποιοι να δείξουν τον χάρτη της ανατολικής Μεσογείου και να εξηγήσουν με πειστικά λόγια πώς η χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην περιοχή επιχείρηθηκε από τη Λευκωσία και την Αθήνα να αποκλειστεί από κάθε συζήτηση για κοιτάσματα. Θα πρέπει να γίνουν χιλιάδες πράγματα. Τα οποία, αν δεν αρχίσουμε να τα λέμε από τώρα, τότε στα μάτια της κοινωνίας οποιαδήποτε συμφωνία μπορεί να συνομολογηθεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα είναι θνησιγενής και καταδικασμένη.
