Το θέµα του Προέδρου της Δηµοκρατίας κλείνει, αφού η ονοµατολογία κυριάρχησε για µεγάλο διάστηµα, χωρίς ωστόσο να επιτευχθούν οι αναγκαίες συγκλίσεις και συναινέσεις.
Ωστόσο άνοιξε ένα άλλο σηµαντικό θέµα. Ποιοι και µε ποιους θα κυβερνήσουν ή θα συγκυβερνήσουν την επόµενη των εκλογών, ιδιαίτερα στην περίπτωση µη αυτοδυναµίας, κάτι που δεν φαντάζει απίθανο.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης ξεκαθάρισε, τουλάχιστον σε αυτή την συγκυρία, ότι το ΠΑΣΟΚ δεν προτίθεται να συγκυβερνήσει µε την ΝΔ. Άπλωσε µάλιστα τα τρία (3) σενάρια της επόµενης των εκλογών: Είτε αυτοδυναµία ΝΔ ή ΠΑΣΟΚ, ή Κυβέρνηση ΝΔ µε τα µικρότερα κόµµατα της Δεξιάς, ή Κυβέρνηση µε κορµό το ΠΑΣΟΚ και τα κόµµατα της Κεντροαριστεράς.
Ο κ. Ανδρουλάκης προσπάθησε µε αυτές τις επισηµάνσεις να κλείσει από τώρα το ενδεχόµενο µιας συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Η ΝΔ παρά τη φθορά της εξακολουθεί να παραµένει το σχετικά µεγάλο και κυρίαρχο κόµµα και µάλιστα σε σηµαντική απόσταση από το δεύτερο ΠΑΣΟΚ. Η πολιτική εµπειρία δείχνει ότι σε µια συγκυβέρνηση µεταξύ δύο πολιτικά αντίπαλων κοµµάτων το µικρότερο χάνει σηµαντικά κινδυνεύοντας ακόµα και µε εξαϋλωση. Το µεγάλο δεν σηµαίνει ότι κερδίζει, αλλά η φθορά του είναι πιο λελογισµένη και ελεγχόµενη.
Τα τελευταία χρόνια στο πολιτικό σύστηµα διαµορφώνεται ένας δικοµµατισµός που ωστόσο απέχει παρασάγγας από τον παλιό ισχυρό δικοµµατισµό των κραταιών κοµµάτων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ που µπορούσαν να κυβερνήσουν αυτοδύναµα. Στις σηµερινές συνθήκες τα δύο πρώτα κόµµατα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ µετά βίας πλησιάζουν το 50% στην αναγωγή, ενώ στην καθαρή πρόθεση ψήφου, είναι ακόµα πιο πίσω.
Το περιβόητο δε θέµα της πολιτικής σταθερότητας που στις δύο εκλογικές αναµετρήσεις του 2023 αποτέλεσε την αιχµή του δόρατος της καµπάνιας της ΝΔ πλέον τίθεται σε άλλη βάση.
Οι επισηµάνσεις του κ. Ανδρουλάκη παραπέµπουν σε ένα κλασικό διπολισµό (όπως αυτόν που κυριάρχησε πριν χρόνια στη Ευρώπη) µεταξύ συνασπισµών Δεξιών / Κεντροδεξιών Κοµµάτων και Αριστερών / Κεντροαριστερών κοµµάτων. Έχει µια λογική αυτός ο κοµµατικός- πολιτικός ανταγωνισµός, αλλά και αυτή πλέον έχει τα όρια της, µε τη νέα πολιτική κατάσταση που έχει διαµορφωθεί στην Ευρώπη και τον «τυφώνα» Τραµπ – Μασκ.
Πάντως µια συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ ή διαφορετικά Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς αθροιστικά και ως αριθµητικά µεγέθη του όποιου εκλογικού αποτελέσµατος, δεν είναι σίγουρο ότι υπό τις συνθήκες που διαµορφώνονται θα µπορούσε να διασφαλίσει πλήρως την πολιτική σταθερότητα, η δε ταυτόχρονη κυβερνητική φθορά των κυβερνητικών εταίρων (µεγαλύτερη για το µικρότερο κόµµα), πιθανότατα να ενδυνάµωνε και να µεγέθυνε πολιτικά ακραία σχήµατα και υπερσυντηριτικούς πολιτικούς σχηµατισµούς.
Ούτε βέβαια είναι σίγουρο ότι ένας αµιγής κεντροδεξιός ή κεντροαριστερός κυβερνητικός συνασπισµός θα µπορούσε να απαντήσει στα µεγάλα και φλέγοντα ζητήµατα της οικονοµίας και της κοινωνίας. Τα περίφηµα «αντιδεξιά σύνδροµα» ή ακόµα και τα «αντιαριστερά – αντικοµουνιστικά σύνδροµα» που καλλιεργήθηκαν δεν µπορούν να κινητοποιήσουν εύκολα τους πολίτες και να δώσουν διέξοδο.
Οι επισηµάνσεις του κ. Ανδρουλάκη ανοίγουν µια δύσκολη αλλά αναγκαία συζήτηση. Μόνο που για να έχει νόηµα και αποτέλεσµα αυτή η κουβέντα και οι αντίστοιχες διεργασίες, χρειάζεται καθαρό µυαλό και κυρίως καθαρό, ρηξικέλευθο και σοβαρό εναλλακτικό σχέδιο διακυβέρνησης. Τα σχήµατα και τα πολιτικά προτάγµατα του παρελθόντος µπορεί να βοηθούν για την εξαγωγή συµπερασµάτων, αλλά δεν µπορεί να αποτελούν τις κατευθυντήριες γραµµές της σύγχρονης εποχής. Δύσκολα πλέον µπορούν οι πολίτες να ανεχτούν πειράµατα ή πολιτικούς ερασιτεχνισµούς που θα δρουν διαλυτικά. Σοβαρές προτάσεις και καλά µελετηµένες λύσεις σε ζωτικά προβλήµατα των πολιτών και της κοινωνίας, είναι πιθανά µια καλή βάση για ένα εναλλακτικό σχέδιο διακυβέρνησης και συγκλίσεων γύρω από αυτό.
