Tης ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ για την κυριακάτικη Kontranews
«Κολαστήριο»· «αποθετήριο ψυχών»· «εφιάλτης γερόντων»· με τέτοιους φρικτούς χαρακτηρισμούς σκιαγραφείται συνήθως η κατάσταση σε γηροκομεία της χώρας όταν η σκληρή πραγματικότητα αναγκάζει την κοινωνία να επανέλθει στο πρόβλημα της αναξιοπρεπούς έως βασανιστικής διαβίωσης ηλικιωμένων σε δομές μέριμνας τρίτης ηλικίας. Αυτές ακριβώς οι εικόνες ντροπής αναβιώνουν και τώρα, μετά τις αποκαλύψεις που είδαν το φως της δημοσιότητας μέσα από συνταρακτικές καταγγελίες για το γηροκομείο «Αγία Σκέπη» στα Χανιά.
Οι περιγραφές σοκάρουν, εξοργίζουν, και θλίβουν βαθιά κάθε άνθρωπο με στοιχειώδη ενσυναίσθηση: ενορχηστρωμένες «αρπαγές» ηλικιωμένων, υποσιτισμός, εγκατάλειψη, ανεπαρκής υγιεινή, πλημμελής φροντίδα, τραυματισμοί, καθηλώσεις με περίδεση και πλήρη ακινητοποίηση, κακοποιητικές συμπεριφορές και βαναυσότητα, έλκη κατάκλισης και σηπτικές καταστάσεις, αδικαιολόγητη φαρμακευτική καταστολή και άμβλυνση της συνείδησης, χειραγώγηση και εξαπάτηση των ηλικιωμένων και των συγγενών τους, εξαιρετικά ύποπτες μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων σε εμπλεκόμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα, και 68 θάνατοι συνθέτουν το παζλ της ντροπής. Όσο τραγικές κι αν είναι τέτοιες ειδήσεις, ακόμη τραγικότερο είναι ότι στην πατρίδα μας τείνουν πια να γίνουν «κανονικότητα», ένα απάνθρωπο κομμάτι της σκληρής καθημερινότητας σε μια κοινωνία χειμαζόμενη κι απελπισμένη.
Το Κράτος έχει προ πολλού πετάξει λευκή πετσέτα στον αγώνα για τα δικαιώματα και τις συνθήκες ζωής της τρίτης ηλικίας, οι κυβερνήσεις θυμούνται τους ηλικιωμένους μόνο λίγο πριν τις εκλογές, ενώ στις τοπικές κοινωνίες κυριαρχεί μια ιδιότυπη ομερτά της συγκάλυψης. Κάπως έτσι, άνθρωποι που αγωνίστηκαν και προσέφεραν μια ολόκληρη ζωή συχνά παραμερίζονται χυδαία και καταλήγουν νεκροζώντανοι στα χέρια του κάθε επιτήδειου κυκλώματος που κάτω από τον μανδύα του δήθεν «θεάρεστου έργου» στήνει φάμπρικα στυγνής εκμετάλλευσης. Αν το μέτρο συλλογικής ανθρωπιάς είναι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στους κάθε λογής αδύναμους κι αναξιοπαθούντες, τότε πολύ φοβάμαι ότι η ελληνική κοινωνία δεν θα αντέξει να αντικρύσει τον εαυτό της με ειλικρίνεια στον καθρέφτη της φιλευσπλαχνίας.
Θα δει μια εικόνα σκληρή και αποτρόπαια, θα αποστρέψει το βλέμμα, και θα συνεχίσει να πορεύεται γράφοντας με μαθηματική ακρίβεια το επόμενο κεφάλαιο στο χρονικό της φρίκης. Αν η Πολιτεία επιμείνει να στέκει αδιάφορη και ψυχρή, κι αν επιλέγει μόνο τον δρόμο της καταστολής όταν η δυσωδία του αποστήματος έχει φτάσει να πνίξει την κοινωνία, τότε έχουν όλα ήδη πια χαθεί. Δεν έχουμε, λοιπόν, την πολυτέλεια να περιμένουμε λεπτό παραπάνω. Οφείλουμε να επανεξετάσουμε άμεσα το μοντέλο και το καθεστώς λειτουργίας των μονάδων παροχής υπηρεσιών φροντίδας και μέριμνας ηλικιωμένων, να ενισχύσουμε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, και να εμπλουτίσουμε τις αρμοδιότητές τους.
Περισσότερο, όμως, χρειάζεται δυναμική αφύπνιση των πολιτών και ριζική επανατοποθέτηση της κοινωνίας απέναντι στα προβλήματα και τις ανησυχίες της τρίτης ηλικίας. Η αλληλεγγύη των γενεών είναι η συνεκτική μας ύλη, και οι ηλικιωμένοι μπορούν και πρέπει να έχουν τη δυνατότητα δράσης ως ενεργοί παράγοντες του κοινωνικού μας συνόλου, αφού -όπως πολύ εύστοχα διαπιστώθηκε- αποτελούν «ένα ζωντανό κύτταρο που εκπέμπει δυναμισμό, γνώση, σοφία, εμπειρία και πρέπει να έχουν ενεργό και αναγνωρίσιμο ρόλο στην κοινωνία μας.» Επειδή η ανοχή είναι ο συντομότερος δρόμος προς την ενοχή, κι επειδή αρκετά ανεχθήκαμε ως κοινωνία την υποβάθμιση και τον ευτελισμό των άλλοτε τιμημένων γηρατειών, ήρθε επιτέλους η ώρα τα στερνά να τιμήσουν τα πρώτα -μεταφορικά και κυριολεκτικά.
* Βουλευτής Α’ Αθηνών με το ΜέΡΑ25
