Αφoτου ἄρχισα τὴ συνεργασία μὲ τὴν ἐφημερίδα αὐτὴ ἀφιέρωσα τέσσερα ἄρθρα σὲ θέματα ἀγροτικῆς οἰκονομίας. Διαισθανόμουν ὅτι ὅπου νὰ ’ναι θὰ ξεσπάσει τὸ ἀγροτικὸ μπουρίνι. Χωρὶς νὰ ἔχω ἀγροτικὲς καταβολὲς ἀλλὰ καὶ χωρὶς νὰ εἶμαι ἀδαὴς σὲ θέματα ἀγροτικῶν καλλιεργειῶν, πάντα στὴν ἀρθρογραφία μου καὶ στὰ δοκίμια μου ἔθετα σὲ προτεραιότητα τὴν γεωργία. Τὸ δεύτερο ἄρθρο στὴν Κ.N. εἶχε τίτλο «Γῆ θεὸς». Ἡ γῆ εἶναι θεὸς ποὺ μᾶς προσφέρει ὅλα τ’ ἀγαθὰ χάρη στὰ ὁποῖα «καρποφοροῦν» καὶ ἄλλοι κλάδοι τῆς οἰκονομίας. Συνιστοῦσα μάλιστα ὡς κάτι ἀπολύτως ἀναγκαῖο τὸ νὰ μελετηθοῦν τὰ «Ἔργα καὶ Ἡμέραι» τοῦ Ἡσιόδου καὶ ὁ «Οἰκονομικὸς» τοῦ Ξενοφῶντος. Ἀπὸ ἐκεῖ, ἔγραφα θὰ πάρουμε σοφία καὶ ὄχι ἀπὸ τοὺς ἄσοφους χαρτογιακάδες τῶν Βρυξελλῶν. Ποὺ μὲ τοὺς ὁρισμοὺς καὶ τοὺς περιορισμοὺς τους καὶ μὲ τὸ δόλωμα τῶν ἐπιδοτήσεων ἀχρήστεψαν τὶς παραδοσιακὲς καλλιέργειες ἀλλὰ καὶ τὰ συστήματα, τὴν ποσότητα καὶ τὴν ποικιλία τῶν καλλιεργειῶν σὲ μιὰ σειρὰ χωρῶν καὶ δημιούργησαν μιὰ μονοπόδαρη γεωργικὴ οἰκονομία. Γι’ αὐτὸ πρὸ ἐτῶν ξεσηκώθηκαν οἱ Βάσκοι στὴν Ἱσπανία. Δἠλωσαν: Δὲν θέλουμε ἐπιδοτήσεις! Ἀφῆστε νὰ καλλιεργοῦμε αὐτὰ ποὺ θέλουμε, σὲ ὅση ποσότητα θέλουμε καὶ μὲ τοὺς τρόπους ποὺ ξέρουμε. Τὸ παράδειγμα τους βρῆκε μιμητὲς καὶ σὲ ἄλλες ἱσπανικὲς περιοχὲς. Ἡ κυβέρνηση τῆς Μαδρίτης δέχτηκε τὸ αἴτημα κι ἔτσι ἐπικράτησε στὴν Ἱσπανία μιὰ ἀγροτικὴ εἰρήνη.
Δὲν ἔχω καμμιὰ ἐμπιστοσύνη στοὺς Εὐρωπαίους ἀγροτοοικονόμους. Οἱ ἄγροικοι Ὀθωμανοὶ, ὅταν μᾶς κατέκτησαν ἐφάρμοσαν καλύτερη ἀγροτικὴ οἰκονομικὴ πολιτικὴ καὶ οἱ δικοὶ τους «καψιμάληδες» (=φοροεισπράκτορες) ἦσαν σοφώτεροι ἀπὸ τοὺς «κοψολαίμηδες» τῶν Βρυξελλῶν, ποὺ κάποιον καιρὸ ἐξέδιδαν φιρμάνια νὰ ξεριζώσουμε τὶς ἱερὲς ἐλιὲς μας, τὰ ἅγια ἀμπέλια μας, τὰ εὐλογημένα καπνὰ μας. Οἱ Ὀθωμανοὶ μοίρασαν τὴν ἑλληνικὴ γῆ σὲ τιμάρια, ποὺ τὰ καλλιεργοῦσαν χωρικοὶ χριστιανοί. Γράφει ὁ Δημήτριος Ζωγράφος στὸ μνημειῶδες ἔργο του «Ἱστορία τῆς ἑλληνικῆς γεωργίας» τὰ ἀκόλουθα: «Ἐκ τῆς καρποφορίας τούτων τὸ δέκατον ἐδίδετο εἰς τὴν κυβέρνησιν, τὸ τρίτον ἐλάμβανον οἱ Τοῦρκοι ἰδιοκτῆται, τὰ δὲ δύο τρίτα ἐδίδοντο εἰς τοὺς γεωργούς» (σ. 37). Μὲ τὰ δύο τρίτα καὶ μὲ ὅ,τι ἄλλο δημιουργοῦσαν μὲ τὴ νοικοκοιροσύνη τους οἱ χριστιανοὶ ἀγρότες ἐπιβίωναν ὑπὸ συνθῆκες δουλείας καὶ σταδιακὰ μερικοὶ εὐφυεῖς ἐξελίχθηκαν σὲ τσιφλικάδες.
Τὰ πράγματα, ὅμως, ἄλλαξαν κατὰ τὴ Β’ Φραγκοκρατία, ποὺ, ἔστω καὶ ἄν κράτησε λίγο, ἔφερε τὰ πάνω-κάτω στὴν ἀγροτικὴ οἰκονομία τοῦ Μοριᾶ. Γράφει ὁ μεγάλος ἱστοριοδίφης Κων. Σάθας τὰ ἀκόλουθα: «Πρὸ μικροῦ διὰ τῆς συνδρομῆς αὐτῶν τῶν Ἑλλήνων ἡ Δημοκρατία (=Βενετία) ἀποδιώξασα τοὺς Τούρκους, κατέλαβε τὴν Πελοπόννησον. ὅταν ὅμως οἱ ἐλευθερωθέντες διέκρινον ὅτι ὄπισθεν τῶν σημαιῶν τοῦ Μοροζίνη ἤρχοντο τάγματα Ἀποστόλων τῆς Ρωμαίας (=Καθολικῆς) ἐκκλησίας καὶ ὄχλος πειναλέων ἀβοκάτων (=νομικῶν) καὶ καταστιχαρίων (=λογιστῶν) καὶ σμῆνος μαυροφόρων ἱεροεξεταστῶν, ὅταν εἶδον, ὅτι μόνα τὰ Ἑνετικὰ πλοῖα εἶχαν τὸ δικαίωμα τῆς ἀκτοπλοΐας, τὸ δὲ ἐμπορίον ἦν (=ἦταν) προνόμιον τῶν πατρικίων καὶ τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν, τότε ἐκ μέσης ψυχῆς ηὐχήθηκαν τὴν ἐπάνοδον τοῦ Τουρκικοῦ ζυγοῦ» (βλ. τὸ ἄρθρο τοῦ Σάθα στὴν «Οἰκουμενικὴν Ἐπιθεώρησιν», φύλλο 70, (1875). Καὶ μάλιστα πολλοὶ Μοραΐτες μαχητὲς συνέπραξαν μὲ τὸν Δαμάδ Ἀλῆ Κιουμουρτζῆ τὸ 1715 γιὰ τὴν ἐκδίωξη τῶν Φράγκων.
Μετὰ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 ὁ Ἰω. Καποδίστριας, παρότι διπλωμάτης, εἶχε ἕνα εὐγενὲς ὅραμα γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τῆς ἑλληνικῆς γεωργίας καὶ ἕνα πολὺ πρακτικὸ σχέδιο γιὰ τὴν ἀνὰπτυξή της. Βρῆκε τὴν ἑλληνικὴ γῆ ὁλοσχερῶς χέρσα, λόγω τοῦ 10ετοῦς πολέμου. Καὶ ἄρχισε ἀπὸ ἐκεῖ ἡ ἐπούλωση τῶν οἰκονομικῶν πληγῶν μὲ τὸ χάρισμα τῶν καλυβῶν στοὺς ἀκτήμονες.
Ἀκολούθως, φρόντισε «διὰ τὴν φυτείαν γεωμήλων (=πατατῶν) ἐν Πόρῳ», τοῦ ἀραβοσίτου καὶ τῆς σταφίδας. Ἀλλὰ τὸ ἀγροτικὸ πρόβλημα θὰ λυνόταν μόνο μὲ τὴ σωστὴ κατανομὴ τῶν Ἐθνικῶν Γαιῶν. Χάρη στὸν λησμονημένο –κακῶς– Ἔφορο τῶν Ἐθνικῶν Κτημάτων Γρηγ. Παλαιολόγο, σπουδαῖο γεωπόνο μὲ πλῆθος γεωπονικῶν συγγραφῶν, δημιουργήθηκαν τὰ πρῶτα ἀγροτοκήπια, ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὰ σχολεῖα. Δυστυχῶς, ἡ δολοφονία τοῦ Κυβερνήτη, λειτούργησε δολοφονικὰ καὶ γιὰ τὴν ἀγροτικὴ του πολιτικὴ. Χρειάστηκαν ἀγῶνες 100 ἐτῶν γιὰ ν’ ἀποκτήσουν ὅλοι οἱ ἀγρότες γῆ. Πρὸ τῆς ΕΟΚ κάναμε θαύματα. Οἱ ἐπιδοτήσεις ἔγιναν τραύματα. Χρειάζεται ἀπο-ευρωπαϊσμός τῆς ἀγροτικῆς οἰκονομίας γιὰ νὰ δοῦμε θεραπεία. Μὲ αὐτὸ δὲν ἐννοῶ ἀποκοπὴ ἀπὸ τὴν Εὐρώπη, ἐννοῶ ὄχι κατοχικὸ ἔλεγχο ἀπὸ τὴν Εὐρώπη. Ἔχουμε τὴ μεγαλύτερη ἀγροτικὴ παράδοση καὶ παιδεία μέσα στὴν Εὐρώπη.
www.sarantoskargakos.gr
