Κομμάτια και θρύψαλα το νεοφιλελεύθερο μοντέλο
Του Θανάση Λυρτσογιάννη
Εταιρείες παγκόσμιοι κολοσσοί βάζουν λουκέτο ή εκπέμπουν SOS. Και τα κράτη σπεύδουν να τις στηρίξουν, γιατί υπάρχει άμεσος κίνδυνος να καταρρεύσουν οικονομίες ολόκληρες αν οι επιχειρήσεις αφεθούν χωρίς χείρα κρατικής βοηθείας. Και όπως γίνεται αντιληπτό, το νεοφιλελεύθερο δόγμα που θεοποίησε την αγορά και υποστηρίζει ότι όλα μπορεί να τα ρυθμίσει η αγορά, η οποία έχει ικανότητα αυτορύθμισης, έγινε κομμάτια και θρύψαλα.
Κολοσσοί σε κρίση
Ήδη κολοσσοί, όπως η Hertz σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά κήρυξε πτώχευση. Η Nissan έκλεισε το εργοστάσιο στην Καταλονία αφήνοντας στο δρόμο 3.000 εργαζόμενους. Η Renault βάδιζε προς το γκρεμό, αλλά το γαλλικό κράτος έσπευσε να τη συγκρατήσει με ένεση 5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το ίδιο έγινε με την Air France-KLM, όπου Γαλλία και Ολλανδία προχώρησαν σε κρατικές ενισχύσεις 11 δισ. ευρώ παραβιάζοντας κάθε κανόνα νεοφιλελεύθερης έμπνευσης και κοπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που απαγορεύει τις κρατικές ενισχύσεις στις επιχειρήσεις.
Στον ίδιο δρόμο κινήθηκε και η Γερμανία με τη Lufthansa, στην οποία έκανε χρηματοδοτική ένεση 10 δισεκατομμυρίων ευρώ, παίρνοντας ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου. Βοήθεια ζητάει και η αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας, που είναι ο ισχυρότερος και ο μεγαλύτερος βιομηχανικός κλάδος της χώρας.
Τεράστιες ζημιές στις αερομεταφορές
Η Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA) υπολογίζει ότι ο αντίκτυπος της πανδημίας στον κύκλο εργασιών των αεροπορικών εταιρειών το 2020 θα φθάσει τουλάχιστον τα 314 δισεκατομμύρια δολάρια (286 δισεκ. ευρώ), ότι δηλαδή ο τζίρος τους θα υποστεί συρρίκνωση κατά 55% σε σύγκριση με το 2019. Ο τομέας δεν αναμένεται να επανέλθει στο επίπεδο της κίνησης που καταγραφόταν προτού ξεσπάσει η πανδημία παρά το 2023, προειδοποιεί ο ίδιος φορέας.
Στα ύψη η ανεργία…
Τεράστιος ο κατάλογος με τις επιχειρήσεις που απειλούνται να βάλουν λουκέτο χωρίς κρατική βοήθεια ή έχουν βάλει λουκέτο ή κήρυξαν πτώχευση. Και όπως γίνεται αντιληπτό το μεγαλύτερο δράμα ζουν οι εργαζόμενοι οι οποίοι απολύονται κατά χιλιάδες. Μία εφιαλτική πρόβλεψη για τον χώρο του τουρισμού κάνει λόγο για 110 εκατομμύρια ανέργους, ενώ στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας εκτιμώνται σε εκατοντάδες εκατομμύρια.
Εφιαλτικές προβλέψεις για την Ευρώπη
Σύμφωνα με τον Economist, στην Ευρώπη επίκειται κύμα πτωχεύσεων, αλλά οι επιχειρήσεις – ζόμπι, που χαρακτηρίζονται από συρρίκνωση εσόδων, μηδενικά ή αρνητικά κέρδη και μη βιώσιμο δανεισμό δεν θα είναι οι μόνες που θα επηρεαστούν.
Όπως αναφέρει η ανάλυση, στην οποία εστιάζει το εβδομαδιαίο δελτίο του ΕΛΙΑΜΕΠ, οι υγιείς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που απασχολούν 90 εκατομμύρια εργαζομένους στην Ευρώπη, αναμένεται επίσης να πληγούν.
Το 90% των ευρωπαϊκών μικρών επιχειρήσεων έχουν επηρεαστεί από την πανδημία, με το 30% να υποστηρίζει ότι έχει απωλέσει πάνω από το 80% των πωλήσεων του! Επιπλέον, οι βιομηχανίες του Βορρά βρίσκονται στα πρόθυρα πτώχευσης με τις αυτοκινητοβιομηχανίες στη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο να αναζητούν κυβερνητική βοήθεια, ήδη, από τα μέσα Μαρτίου.
Αυτό ισχύει και για τις βιομηχανίες χάλυβα καθώς η ζήτηση είναι στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, με τα έσοδα της Thyssenkrupp (μίας από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στον κόσμο) να καταγράφουν ελεύθερη πτώση 95% από πέρυσι.
Η RollsRoyce πριν από μερικές μέρες ανακοίνωσε ότι πρόκειται να απολύσει 9.000 εργαζόμενους, δηλαδή το 15% του συνόλου του εργατικού δυναμικού της· πρόκειται για τη μεγαλύτερη περικοπή από την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας το 1987.
Καταρρέει η βιομηχανία μόδας.
Εκτός από τον τουρισμό, την αυτοκινητοβιομηχανία και τις αεροπορικές, αλλά και γενικώς τις μεταφορές η πανδημία του κορωνοϊού έπληξε σοβαρά τη βιομηχανία της μόδας στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο με τις πωλήσεις να μειώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η κρατική παρέμβαση…
Με δεδομένο ότι πολλές εταιρείες -ειδικά εκείνες με πιο παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα – αγωνίζονταν ήδη να προσαρμοστούν σε ένα νέο περιβάλλον λιανικών πωλήσεων ή να συμβαδίσουν με ψηφιακά καταρτισμένους ανταγωνιστές, την περίοδο της κρίσης της πανδημίας επήλθαν πτωχεύσεις στις ΗΠΑ με την ελπίδα εύρεσης νέων επενδυτών που θα τους βοηθήσουν να παραμείνουν στον κλάδο ή και διακοπή εργασιών. Η λίστα των εν λόγω επιχειρήσεων είναι πολύ μακρά.
Οι κρατικές ενισχύσεις πάντως, δεν δίνονται χωρίς όρους. Ξεκινούν από την κρατική συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο και επεκτείνονται στον επαναπατρισμό δραστηριοτήτων στη χώρα που ενισχύει τις επιχειρήσεις.
Μεγάλο παράδειγμα των ανατροπών που συντελούνται είναι η Γαλλία. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν έσπευσε να ανακοινώσει πρόγραμμα μέτρων άνω των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ για να στηρίξει γενναιόδωρα τον βαρύτατα πληγέντα κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, διαμηνύοντας πως επιθυμεί η Γαλλία να γίνει πρωτοπόρος στην κατασκευή καθαρών αυτοκινήτων στην Ευρώπη. Επισκεπτόμενος την γαλλική εταιρεία εξαρτημάτων αυτοκινήτων Valeo, τόνισε ακόμα ότι κανένα μοντέλο που παράγεται τώρα στη Γαλλία δεν πρέπει να κατασκευάζεται σε άλλες χώρες.
Η Renault ετοιμάζεται να λάβει κρατική βοήθεια 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, η οποία, ωστόσο, όπως διευκρίνισε ο Εμμανουέλ Μακρόν, θα της χορηγηθεί αφότου ολοκληρώσει τις συνομιλίες της με τους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους για τα εργοστάσια και τις θέσεις εργασίας. Πιθανώς, όπως αναφέρει το Bloomberg, να ανακοινώσει σαρωτικές περικοπές δαπανών, ενώ μειώσεις κόστους σχεδιάζει και η Peugeot-Citroen. Πάντως, όπως διευκρίνισε η υφυπουργός Οικονομίας ΑνιέςΠανιέ-Ρινασέ, οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι εταιρείες ανταλλακτικών Valeo, Faurecia, PlasticOmnium κ.ά. που θα ευεργετηθούν από το πρόγραμμα στήριξης, θα πρέπει ως αντάλλαγμα να επαναφέρουν μέρος της δραστηριότητάς τους στη Γαλλία και να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα.
Στην Ιταλία η IntesaSanpaolo, η μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας, ενέκρινε τριετές δάνειο 6,3 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ιταλοαμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Fiat Chrysler Automobiles (FCA), στο πλαίσιο του οποίου το 80% εγγυάται το δημόσιο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο δάνειο που προσφέρει ευρωπαϊκό κράτος σε αυτοκινητοβιομηχανία. Η τράπεζα ενέκρινε το δάνειο, σκεπτόμενη τη σημασία του κλάδου για τη χώρα, ο οποίος απασχολεί 400.000 άτομα και συνεισφέρει 6% στο ΑΕΠ της Ιταλίας
Τεράστιος ο αριθμός των εμβληματικών επιχειρήσεων και κολοσσών της βιομηχανίας, των μεταφορών, του εμπορίου, που θα επιζήσουν μόνο χάρη στην κρατική βοήθεια.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Τον ίδιο δρόμο ακολουθεί και η Ελλάδα τουλάχιστον στις αεροπορικές εταιρείες. Υπενθυμίζεται ότι η μεγαλύτερη ελληνική αεροπορική εταιρεία, η Aegean ζήτησε κρατική βοήθεια, ενώ με επιστολή που εστάλη στο υπουργείο Οικονομικών και στα υπόλοιπα συναρμόδια υπουργεία και συνυπογράφηκε από τις εταιρείες Air Mediterranean, BlueBird, Ellinair, GainJet, Lumiwings και Orange2Fly, εκφράστηκε η έντονη ανησυχία για τις ελληνικές αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες χωρίς την άμεση παροχή κρατικής βοήθειας θα καταρρεύσουν πλήρως, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν πάρα πολλές θέσεις εργασίας.
Στον χώρο των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων η κατάσταση είναι τραγική. Σύμφωνα με τον Γιώργο Καββαθά, πρόεδρο της ΓΣΕΒΕΕ, αν η κυβερνητική βοήθεια παραμείνει στα σημερινά επίπεδα, τότε πάνω από 100.000 επιχειρήσεις θα κλείσουν και θα βρεθούν χωρίς δουλειά 250.000 εργαζόμενοι και επιχειρηματίες.
1 στους 4 επαγγελματίες κινδυνεύει
Είναι χαρακτηριστικό πως σε έρευνα που έγινε στη χώρα μας, 1 στους 4 επαγγελματίες θεωρεί ότι μπορεί να αναγκαστεί να κλείσει την επιχείρησή του και το 26% δηλώνει ότι μπορεί να χρειαστεί να προβεί σε απολύσεις, μέσα στο επόμενο διάστημα, λόγω των οικονομικών επιπτώσεων από την επιδημία του κορωνοϊού.
Τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν από τη δημοσκόπηση της opinionpoll για το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 81% των επαγγελματιών απαντούν ότι υπέστησαν ζημιές στην πρώτη φάση της πανδημίας, στην φάση δηλαδή του lockdown έναντι ενός μόλις 19% που απαντούν το αντίθετο.
