Οι NYT, κατονομάζουν τον Ιβάν Σαββίδη ως τον άνθρωπο του Κρεμλίνου τον οποίο παρακολουθούν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και έχουν στοιχεία ότι ξόδεψε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ προκειμένου να μην γίνει το δημοψήφισμα στην πΓΔΜ.
«Εδώ και χρόνια, ο Ιβάν Σαββίδης ήταν ο άνθρωπος του Κρεμλίνου στην Ελλάδα. Ο Έλληνορώσος δισεκατομμυριούχος, πρώην μέλος της ρωσικής Δούμας και ιδιοκτήτης επαγγελματικής ελληνικής ποδοσφαιρικής ομάδας, κινήθηκε άψογα ανάμεσα στους αθλητικούς κόσμους και των δύο χωρών. Έχει ανάμειξη σε κάθε πτυχή της ζωής στη Θεσσαλονίκη, την πόλη του λιμανιού όπου ζει και είναι ένας πολύ γνωστός παίκτης στον κόσμο των ελληνικών και ρωσικών ολιγαρχών. Όλα αυτά προσέλκυσαν τον ενδιαφέρον των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ», γράφουν οι NYT.
Και συνεχίζουν: «Αξιωματούχοι των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι υπέκλεψαν επικοινωνίες τον Ιούνιο, που έδειχναν ότι ο κ. Σαββίδης «εργαζόταν» ως άνθρωπος της Ρωσίας για να υπονομεύσει τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, που θα άνοιγε το δρόμο για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Η Αθήνα για χρόνια ήταν αντίθετη σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η Μόσχα η οποία βλέπει την επέκταση της συμμαχίας ως μεγάλη απειλή για τα σύνορά της, ήταν αποφασισμένη να στηρίξει το όχι στο δημοψήφισμα για την συμφωνία των πρεσπών.
Σε αντίποινα, οι αμερικανοί αξιωματούχοι, προέβησαν σε μια ασυνήθιστα επιθετική κίνηση: Άρχισαν να ασκούν πιέσεις στην αριστερή κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα. Η ελληνική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε παγώνοντας τις σχέσεις με την Μόσχα και απελαύνοντας δυο ρώσους διπλωμάτες από την Αθήνα και απαγορεύοντας την είσοδο στην χώρα σε άλλους δυο.
Οι αμερικανοί κατάσκοποι και διπλωμάτες είναι κατενθουσιασμένοι. Παρότι το δημοψήφισμα που έγινε τον περασμένο μήνα στην «Μακεδονία» είναι μόνο ο μισός δρόμος – τώρα το κοινοβούλιο της χώρας πρέπει να αποφασίσει αν η χώρα θα μπει στο ΝΑΤΟ – αμερικανοί αξιωματούχοι βλέπουν ως νίκη το γεγονός ότι αποκαλύφθηκε ο κ. Σαββίδης και απελάθηκαν οι διπλωμάτες. Νίκη, απέναντι στις εκστρατείες παραπληροφόρησης της Ρωσίας σε Ευρώπη και ΗΠΑ» τονίζει το άρθρο.
«Κάνουμε αντεπίθεση και δείχνουμε ότι μπορούμε να παίξουμε κι εμείς σκληρό παιχνίδι», δήλωσε ο Christopher R. Hill, πρώην πρέσβης στην πΓΔΜ. «Μπορούμε να κάνουμε πράγματα που ίσως στο παρελθόν δεν μπορούσαμε να κάνουμε».
Όλες αυτές οι παρασκηνιακές κινήσεις γίνοντα την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ ταξίδευε στην Ευρώπη το περασμένο καλοκαίρι, όταν αγκάλιαζε δημόσια τον Βλαντιμίρ Πούτιν και άφηνε αιχμές για το ΝΑΤΟ. Αυτό είναι ακόμα ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η Προεδρία και το σύστημα εθνικής ασφάλειας εργάζεται. Όμως, η ιστορία της «Μακεδονίας» αρχίζει πολύ πριν από αυτό.
Όταν οι αμερικανοί αξιωματούχοι διαπίστωσαν το καλοκαίρι του 2016 ότι η Ρωσία επιχειρούσε να αναμειχθεί στις αμερικανικές εκλογές, τα υπουργεία Αμυνας και Εξωτερικών δούλεψαν με τις μυστικές υπηρεσίες και έφτιαξαν ένα σώμα για να αντιμετωπίσει τις ρωσικές προσπάθειες υπονόμευσης κυρίως στην Ευρώπη.
Την Άνοιξη του ίδιου χρόνου συνειδητοποίησαν ότι η «Μακεδονία» ήταν ένας πιθανός στόχος. Στις 12 Ιουνίου Έλληνες και Σκοπιανοί αξιωματούχοι ανακοίνωναν ότι η χώρα θα αλλάξει το όνομά της σε Βόρει Μακεδονία για να δοθεί τέλος στην διαμάχη 30 χρόνων με την Ελλάδα. Μόλις η χώρα ονομαστεί επίσημα Βόρεια Μακεδονία, η Ελλάδα θα άρει το βέτο στην ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.
Η Μόσχα δεν χάρηκε. Σε συνέντευξη στην Αθήνα τρεις μέρες μετά την συμφωνία, ανώτατος Ρωσος διπλωμάτης προειδοποίησε τη Δύση αν προσκαλέσει την «Μακεδονία» στην Συμμαχία.
«Δεν θα ρίξουμε πυρηνικά αλλά όπου υπάρχουν λάθη υπάρχουν και συνέπειες», δήλωσε ο Vladimir A. Chizhov, πρέσβης της Ρωσίας στην ΕΕ.
Στέητ Ντιπάρτμεντ, CIA και η Ευρωπαϊκή Διοίκηση του αμερικανικού Πενταγώνου σήμαναν συναγερμό. Οι αντιδράσεις στα Σκόπια υπέρ του όχι στο δημοψήφισμα άρχισαν να πληθαίνουν. Εκατοντάδες νέα site καλούσαν σε μποικοτάζ τους κατοίκους της πΓΔΜ. Όλα είχαν από πίσω ρωσική υποστήριξη. Την ημέρα της συμφωνίας, έγιναν βίαιες διαδηλώσεις έξω από το κοινοβούλιο στα Σκόπια.
Ο ρόλος του Σαββίδη και οι υποκλοπές
Εδώ μπαίνει ο κ. Σαββίδης. Ήταν στο στόχαστρο των αμερικανικών και ελληνικών μυστικών υπηρεσιών για χρόνια ως μέλος του κόμματος του Πούτιν, «Ενωμένη Ρωσία», όταν ήταν βουλευτής στην Ρωσική Κάτω Βουλή αλλά και όταν έκανε περιουσία μέσω ρωσικής καπνοβιομηχανίας αλλά και μέσω σειράς συμφερόντων στην βόρεια Ελλάδα. Η εφημερίδα θυμίζει την εισβολή του Ιβάν Σαββίδη στην Τούμπα με το όπλο στη ζώνη και περιτριγυρισμένος από σωματοφύλακες.
Παρακολουθούσαν τα τηλέφωνά του
Τον Ιούνιο αμερικανοί αξιωματούχοι που παρακολουθούσαν όλες τις επικοινωνίες του, από τηλεφωνικές μέχρι email και γραπτά μηνύματα, κατάλαβαν ότι πληρώνει τους διαδηλωτές, γράφουν επι λέξει οι New York Times. Ανώτατος αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι οι μυστικές υπηρεσίες μπόρεσαν εύκολα να συλλέξουν οικονομικά στοιχεία που τοποθετούσαν τον κ. Σαββίδη πίσω από τις πληρωμές σε πολίτες και οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων έτσι ώστε να υποκινήσουν βίαια επεισόδια διαδηλώνοντας κατά του δημοψηφίσματος στην «Μακεδονία», γράφει η εφημερίδα.
Σύμφωνα με τον οργανισμό Organized Crime and Corruption Reporting Project, ο κ. Σαββίδης, πλήρωσε εκείνους που ήταν κατά της αλλαγής του ονόματος τουλάχιστον 300.000 ευρώ!
Αυτοί που χρηματίσθηκαν, ήταν μεταξύ άλλων και πολιτικοί της πΓΔΜ, νεότευκτες ριζοσπαστικές εθνικιστικές οργανώσεις αλλά και χούλιγκαν της ποδοσφαιρικής ομάδας Βαρντάρ. Όλοι αυτοί πρωταγωνίστησαν στα επεισόδια μπροστά από το κοινοβούλιο στα Σκόπια, αναφέρει ο οργανισμός.
Ο κ. Σαββίδης αρνήθηκε έντονα τις κατηγορίες. «Εντελως ψευδείς και συκοφαντικές», τις χαρακτήριζε ανακοίνωση της εταιρείας του πέρυσι το καλοκαίρι.
Έτσι πείστηκε ο Τσίπρας να σταθεί απέναντι στην Μόσχα
Αρχές Ιουλίου οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες μεταφέρουν όλες τις πληροφορίες στην ελληνική κυβέρνηση. Ο κλήρος έπεσε στον αμερικανό πρέσβη κ. Πάιατ ο οποίος όπως γράφουν οι NYT ήταν έτοιμος να παίξει αυτό τον ρόλο αφού είχε διατελέσει πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία από το 2013 έως το 2016 όταν η Ρωσία κατέλαβε στην Κριμαία.
«Δεν υπάρχουν κόλπα των Ρώσων που να μην τα ξέρει ο Πάιατ», δηλώνει ο γερουσιαστής Christopher S. Murphy. Ο τελευταίος είπε ότι είχε μιλήσει στον Πάιατ για την ανάμειξη της Ρωσίας στο δημοψήφισμα στην «Μακεδονία» αλλά αρνήθηκε να αποκαλύψει το περιεχόμενο των συνομιλιών τους.
Το να δώσεις την πληροφορία στον Έλληνα πρωθυπουργό ήταν απλό. Το να τον πείσεις να κάνει κάτι δεν ήταν σίγουρο ότι θα γίνει.
Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, γράφει η αμερικανική εφημερίδα, είχε αρνηθεί να σταθεί δίπλα στην υπόλοιπη Ευρώπη όταν μαζί με την Βρετανία κατηγορούσαν την Ρωσία για την υπόθεση Σκριπάλ. Θυμίζει επίσης ότι το κόμμα από το οποίο προέρχεται είχε ιστορικά καλές σχέσεις με την Μόσχα. Ωστόσο, η απόφαση να κινηθεί εναντίον της Μόσχας έγινε ευκολότερη για τον Τσίπρα όταν είδε ότι η Ρωσία να επιχειρεί να καταστρέψει μια συμφωνία που έδινε τέλος σε μια διαμάχη 30 ετών.
Στις 11 Ιουλίου ο κ. Τσίπρας «τα έσπασε» με την Μόσχα. Η κυβέρνησή του απέλασε δυο ρώσους διπλωμάτες και απαγόρευσε την είσοδο στην χώρα σε άλλους δυο κατηγορώντας τους ότι προσπαθούσαν να δωροδοκήσουν αξιωματούχους και να υποκινήσουν διαδηλώσεις.
Ολόκληρο το δημοσίευμα των NYT:
For years, Ivan Savvidis has been the Kremlin’s man in Greece.
A Greek-Russian billionaire, a former member of the Russian Duma and the owner of a professional Greek soccer team, Mr. Savvidis has moved seamlessly between the sporting worlds of both countries. He has a finger in seemingly every facet of life in Thessaloniki, the Greek port city where he lives, and is a well-known player in the often feuding world of Greek and Russian oligarchs.
All of which has made him of intense interest to American spy agencies.
United States officials say they intercepted communications in June showing that Mr. Savvidis was working as Russia’s conduit to undermine an agreement between Greece and Macedonia that would have paved the way for Macedonia to join the North Atlantic Treaty Organization. Greece has long objected to Macedonia’s entry into NATO. Moscow, which sees the expanding alliance as a major threat on its border, was determined to defeat a referendum on the deal.
In retaliation, American officials made an unusually aggressive move: They turned over the intercepts to the left-leaning Greek government of Prime Minister Alexis Tsipras. The Greek government responded by making a rare break with Moscow, expelling two Russian diplomats from Athens and barring the entry of two more.
American spies and diplomats remain elated. Although a referendum vote last month in Macedonia on the agreement was inconclusive — the Macedonian Parliament must now decide, perhaps as early as this week, whether the country joins the Atlantic alliance — American officials see the exposure of Mr. Savvidis and the expulsion of the diplomats as a rare victory in a catch-up effort against Russian disinformation campaigns in Europe and the United States.
The secret maneuverings occurred as President Trump traveled to Europe over the summer and publicly embraced President Vladimir V. Putin of Russia and denigrated the alliance — yet another example of the presidency and the career national security establishment seemingly working at cross-purposes. But the Macedonian story begins long before that.
Countering Interference
When American national security officials first saw signs in the summer of 2016 that Russia was trying to interfere in the American presidential election, the State and Defense Departments, working closely with the intelligence agencies, formed what is now called the Russia Influence Group to try to counter the Russian attempts, principally in Europe. That included looking for elections in Europe where Russia might try to intervene.
Late this past spring, they saw that Macedonia was a likely target. On June 12, Macedonian and Greek officials announced that the country would change its name to North Macedonia to end a three-decade dispute with Greece, which saw “Macedonia” as implying territorial aspirations over a Greek region of the same name.
Once the country became North Macedonia, Greece would lift its veto on the country joining NATO. A formal vote to adopt the new name was set for late September.
Moscow was not pleased. At a conference in Athens three days after the agreement, a top Russian diplomat issued a stark warning to the West about the plans to invite Macedonia into the alliance.
“Sure, we will not shoot nuclear bombs,” said Vladimir A. Chizhov, Russia’s ambassador to the European Union. “But,” he added, “there are errors that have consequences.”
Mr. Chizhov’s threat prompted a series of diplomatic cables back to Washington from Geoffrey R. Pyatt, the American ambassador to Greece who was at the same conference, to warn that Moscow was going to try to stymie the upcoming referendum. The State Department, the C.I.A. and the Pentagon’s European Command, based in Stuttgart, Germany, were already on the case, officials said.
By then, opposition to the referendum had already surfaced in Macedonia. Over the summer, there would be hundreds of new websites calling for a boycott of the vote and Facebook posts urging Macedonians to burn their ballots — classic disinformation, Macedonian and American officials said, directed by Russian-backed groups.
The day of the agreement, there were also violent protests outside the Parliament building in Skopje, the Macedonian capital.
In June, American officials determined from the intercepts of his communications — email, texts, phone calls or a combination — that he had been paying the protesters.
One senior United States official said American agencies were able to easily collect financial data that put Mr. Savvidis behind payments to citizens and soccer fans to incite violence against the Macedonia referendum.
According to the Organized Crime and Corruption Reporting Project, an investigative reporting organization, Mr. Savvidis paid opponents of the campaign to rename Macedonia at least 300,000 euros, or about $350,000.
Mr. Savvidis strongly denied the accusations. “Totally false and highly slanderous,” his holding company said in a statement this past summer.
Relaying the Report
Conveying the American intelligence report to the Greek government in early July fell to Mr. Pyatt, a seasoned American diplomat who has been Washington’s ambassador to Athens for two years, several United States officials said. Mr. Pyatt was well prepared for such as role, having served as the United States ambassador to Ukraine from 2013 to 2016, when Russia seized Crimea and backed separatist forces in eastern Ukraine.
“There’s not a trick the Russians can pull that Pyatt doesn’t know,” Senator Christopher S. Murphy, Democrat of Connecticut and a member of the Foreign Relations Committee, said in an interview. Mr. Murphy said he had spoken to Mr. Pyatt about Russia’s meddling in the Macedonia referendum, but he declined to comment on specifics of their private conversations.
But getting the information to the Greek prime minister was one thing. Getting him to act on it was by no means assured.
The prime minister, Mr. Tsipras, who had refused to join the rest of Europe in backing Britain in blaming Russia for a nerve agent attack on a former spy, was from a political party with a historically cozy relationship with Moscow. Still, the decision to move against Moscow was made easier by the effort Mr. Tsipras had just put into breaking a 30-year logjam with Macedonia, only to see Russia try to spoil it.
Recent American diplomacy helped, officials said. The Obama government stood by Greece during its yearslong financial crisis, advocating for Athens to stay in the eurozone when some European countries initially balked at bailing out Greece. Jacob J. Lew, President Barack Obama’s Treasury secretary, spent so much time on the Greece debt relief package that senior officials joked he had become the Treasury desk officer for Greece. Mr. Obama and Mr. Lew both traveled to Athens during the crisis, as did Vice President Joseph R. Biden Jr., who returned there after leaving office last year.
Mr. Trump hosted Mr. Tsipras last October at the White House, and the two countries are discussing expanding the American military’s presence in Greece, including access for United States ships and aircraft.
“If you look at geography, and you look at current operations in Libya, and you look at current operations in Syria, you look at potential other operations in the eastern Mediterranean, the geography of Greece and the opportunities here are pretty significant,” Gen. Joseph F. Dunford Jr., the chairman of the Joint Chiefs of Staff, said during a recent visit to Athens.
Within the American national security establishment, officials have been clearly seeking to nudge Athens away from its relationship with Moscow. “We are cultivating Greece as an anchor of stability in the eastern Med and western Balkans,” A. Wess Mitchell, the assistant secretary of state for European and Eurasian affairs, said in June.
Diplomatic Sparring
On July 11, Mr. Tsipras broke with Moscow. His government expelled the two diplomats and barred two other Russians from entering Greece, accusing them of trying to bribe unidentified officials and foment demonstrations against the Macedonia deal.
Moments after Athens announced it was expelling the Russians, Mr. Pyatt, the American ambassador, triumphantly emailed a number of colleagues and former colleagues at the State Department and the Pentagon. Heather Nauert, the State Department spokeswoman, posted on Twitter after the announcement: “#Greece expelled two Russian officials and barred entry of two others for attempting to interfere in Greek politics. We support Greece defending its sovereignty. #Russia must end its destabilizing behavior.”
The American role in the Greek expulsion also shows how wide a gulf has developed between Mr. Trump — who has publicly questioned NATO while at the same time professing his deep admiration for Mr. Putin — and an American national security establishment that remains rooted to a deeply held belief that Russia’s efforts to meddle in elections both in the United States and among American allies is a geopolitical threat to American security.
That is a thought rarely, if ever, expressed by Mr. Trump. But it is one that a succession of American security officials repeat every day.
“The kind of mischief that Russia has practiced, from Macedonia to the United States,” Defense Secretary Jim Mattis told reporters on Sept. 11, ahead of the Sept. 30 referendum, is “always beyond the pale as far as I’m concerned.” He followed his remarks with a trip to Skopje to “make a specific statement that we stand with the Macedonian people,” he said.
Asked if there was anything the United States was doing to combat Russian efforts to interfere in the referendum, Mr. Mattis said, “Yes.” He declined to go into specifics, but Defense Department officials said that they are also launching information operations, jointly with the governments of Macedonia, Montenegro and Ukraine, to counter Russian disinformation in elections and referendums there.
None of the American behind-the-scene efforts may come to anything if the Macedonian Parliament does not agree to the name change. But Prime Minister Zoran Zaev, who sent the measure to lawmakers this week, said he will call early elections if the measure fails.
