Βιογραφικό Αλέκου Φασιανού
Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935, κάτω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, ενώ η μητέρα του ήταν φιλόλογος και τον μύησε από τα πρώτα παιδικά του χρόνια στην αρχαιοελληνική παιδεία, και την γαλλική γλώσσα. Ήταν εμβληματικός ζωγράφος και ξεχώριζε, καθώς σε αντίθεση με άλλους Έλληνες καλλιτέχνες της γενιάς του, δεν συντάχθηκε εμφανώς με τα ευρωπαϊκά πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής. Παρέμεινε πιστός στην παραστατική ζωγραφική και στις ελληνικές καταβολές του, διατηρώντας μέχρι τέλους το σεβασμό του για κάποια διδάγματα της γενιάς του 30, την αγάπη του για την ελληνική τέχνη (αρχαία, βυζαντινή, λαϊκή), και τους ισχυρούς δεσμούς του με τη βιωμένη εμπειρία του ελληνικού χώρου.
Ο Φασιανός, σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με καθηγητή τον Γιάννη Μόραλη και το 1960 φεύγει για το Παρίσι για να φοιτήσει στην Ecole des Beaux Arts, σπουδάζοντας την τέχνη της λιθογραφίας για τρία χρόνια, με υποτροφία του Γαλλικού κράτους. Τα έργα του φιλοξενήθηκαν σε σημαντικούς χώρους της γαλλικής πρωτεύουσας , όπως το Κέντρο Πομπιντού, και η Γκαλερί του Ιόλα, ενώ του δόθηκε η ευκαιρία να εικονογραφήσει ποίηση μεγάλων δημιουργών, όπως του Απολινέρ και του Αραγκόν.
Στα θέματά του κυριαρχεί η ανθρώπινη φιγούρα, η οποία αποδίδεται αρχικά με μια ηθελημένη απλοϊκότητα, αλλά με τον καιρό εξελίσσεται και αποκτά μια κυρίαρχη παρουσία στο χώρο. Σχεδιάζεται σχηματοποιημένα, με λιτά και καθαρά περιγράμματα, σε συνθέσεις επίπεδες με ελάχιστη φωτοσκίαση. Συχνά το χρώμα απλώνεται έντονο και εννιαίο σε όλη την επιφάνεια της μορφής, δίνοντας μια εντυπωσιακή μνημειακότητα στην εικόνα, η οποία λειτουργεί κυρίως ποιητικά και όχι ρεαλιστικά. Τα μοτίβα που κατά καιρούς εμφανίζονται στη ζωγραφική του, τόσο τα καθαρώς ανθρωποκεντρικά (ποδηλάτες, καπνιστές, ερωτικά ζευγάρια, κ.ά) όσο και εκείνα που περιγράφουν αντικείμενα ή χώρους, προέρχονται καταρχήν από μια οικεία καθημερινότητα, η οποία όμως παίρνει μια μυθική διάσταση, ιδίως όταν υπάρχουν και άμεσες αναφορές σε πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας.
«Είναι κάποια πράγματα που γίνονται αναπόφευκτα, σαν να έχουν προγραφεί από παλιά. Θυμάμαι, όταν ήμουν στη Σχολή Καλών Τεχνών, ζωγράφιζα στο δάπεδο, μπροστά στους συμμαθητές μου». Και μένουν για πάντα. Με αυτή τη φράση ξεκινά ο Αλέκος Φασιανός ένα σημείωμά του στο περιοδικό «Ζυγός» το 1973. Και συνεχίζει να πορεύεται έτσι στη ζωγραφική. Με την περιέργεια, τον ενθουσιασμό, αλλά και τη στάση μικρού παιδιού. «Πολλές φορές έκλαιγα, κρυφά, γιατί δεν μπορούσα να καταλάβω τι είναι ζωγραφική. Μου άρεσε όμως να απλώνω ένα χρώμα έντονο, ένα κόκκινο ή ένα μπλε σε μια μεγάλη επιφάνεια που να παριστάνει κάτι». Και αυτά που παριστάνει στα έργα του – από τους πρώτους ποδηλάτες που καπνίζουν με ανακατεμένα μαλλιά μέχρι τις «αναμονές» στα αυθαίρετα για ένα πιο άνετο αύριο των νεοελλήνων και από τους ερωτευμένους αγγέλους μέχρι τους αρχαίους θεούς και τους ήρωες – μιλούν ελληνικά, που ω του θαύματος, καταλαβαίνει όλος ο κόσμος.
Παρουσίασε το έργο του σε περισσότερες από 70 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Η τελευταία αναδρομική του έκθεση έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη (2004), με τίτλο Φασιανός, Μυθολογίες του καθημερινού. Συμμετείχε επανειλημμένα σε ομαδικές εκθέσεις και διεθνείς διοργανώσεις στην Ελλάδα και σε άλλα μέρη του κόσμου (Μπιενάλε Sao Paulo 1971, Μπιενάλε Βενετίας 1972, Ευρωπάλια, Βρυξέλλες 1982, Μπιενάλε Γραφιστικής Μπάντεν – Μπάντεν 1985, κ. ά.).
Μπορεί κανείς να διαβάσει μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής του στο alekosfassianos.gr.
Το έργο του
Ο ίδιος μιλώντας στη LIFO το 2019 για τις δημιουργίες του σχολίασε πως:
«Δεν χρειάζεται να πάω στο ατελιέ για να δημιουργήσω κάτι. Η έμπνευση μπορεί να μου έρθει την ώρα που περπατάω στον δρόμο ή καθώς βράζω ρύζι στην κουζίνα».
Ο σπουδαίος ζωγράφος σημειώνει πως: «Όταν δεν ζωγραφίζω είμαι δυστυχής» δηλώνει σε παλαιότερη συνέντευξή του ο κ. Φασιανός. Κι όταν δεν κινεί το μολύβι ή το πινέλο πάνω στο χαρτί ή τον καμβά, ζωγραφίζει νοητά, μέσα στο κεφάλι του. Ατελιέ του είναι όπου συναντά την έμπνευση. «Αν δεν έχεις έμπνευση, και το πιο ωραίο ατελιέ να έχεις, δεν μπορείς να προχωρήσεις. Κάνεις όλο τα ίδια. Και οι εμπνεύσεις έρχονται σπάνια». Ο Αλέκος Φασιανός είναι ένας μοναδικός άνθρωπος, ακόμη και στον τρόπο που φιλοτεχνεί τους πίνακές του. «Ζωγραφίζω στο πάτωμα, κάποιες φορές, όπως τα παιδιά», τονίζει.
Κάποιους από τους πίνακες τους μπορούμε να βρούμε στην Εθνική Πινακοθήκη
Πρόκειται από τους λίγους Έλληνες ζωγράφους που βρήκε τόσο μεγάλη ανταπόκριση εκτός συνόρων. Ίσως επειδή το έργο του είναι τόσο ανθρωποκεντρικό. Κάθε πίνακάς του μοιάζει να είναι μια παραλλαγή της μεγάλης καθημερινής ιστορίας: είτε πρόκειται για έναν Αθηναίο που πάει για ψώνια με το ποδήλατο στη γειτονιά, είτε για το ζευγάρι που κάνει έρωτα σε ένα πολύ συνηθισμένο δωμάτιο, είτε για τον καβαλάρη που κατεβαίνει με το άλογό του σε μια παραλία για να παίξει με τα κύματα.
Το χαρακτηριστικό καλλιτεχνικό ύφος του Αλέκου Φασιανού διαμορφώνεται στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Τα τρία βασικά θέματα που έμειναν αναλλοίωτα στη διάρκεια της πορείας του είναι ο άνθρωπος, η φύση και το περιβάλλον. Η σπουδή του ελληνικού πολιτισμού και η ενασχόληση με τις γραφικές τέχνες και τη χαρακτική επηρέασαν και το ζωγραφικό του έργο. Στις πρώτες συνθέσεις του κυριαρχεί η μορφή του αξιωματικού με τα φουσκωτά, κόκκινα μάγουλα, τα φανταχτερά σιρίτια στη στολή και το γελοιογραφικά υποβλητικό ύφος. Σταδιακά οι μορφές κινούνται και αποκτούν δική τους ζωή. Γίνονται ζεύγη που γεμίζουν το χώρο μόλις αγγίζουν η μία την άλλη, μένοντας ωστόσο ενωμένες σχεδιαστικά σε μία μάζα.
Έργα «μικρά, petit format» που φιλοτέχνησε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, με καλλιτεχνική αξία αντιστρόφως ανάλογη του μεγέθους, γιατί τα μικρά είναι η αφετηρία των μεγάλων έργων. Όπως λέει ο ίδιος, «η ιδέα είναι μικρή στην αρχή της σύλληψής της, αλλά αργότερα, αν θέλεις, τη δείχνεις σε μεγάλη διάσταση», προσθέτει ο κ. Φασιανός.
Ο Αλέκος Φασιανός μέχρι σήμερα έχει πειραματιστεί με πολλά και διαφορετικά είδη εικαστικής έκφρασης και έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 40 εκθέσεις σε μερικές από τις πιο διάσημες αίθουσες τέχνης του κόσμου. Έχει στο ενεργητικό του συμμετοχές σε Μπιενάλε, διατηρεί ιδιαίτερους δεσμούς με τη Γαλλία. «Δεν μιμούμαι αυτό που γίνεται έξω για να το φέρω στην Ελλάδα. Αντιθέτως, αυτό που κάνω εγώ το προτείνω και στο εξωτερικό», καταλήγει.
Το 2013, ο Αλέκος Φασιανός, ένας από τους πιο άξιους μαθητές του Γιάννη Μόραλη, τιμήθηκε στην Γαλλική Πρεσβεία της Αθήνας με μία από τις υψηλότερες διακρίσεις της Γαλλικής Δημοκρατίας. Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από την γέννηση του μεγάλου μυθιστοριογράφου Αλμπέρ Καμύ, ο κ. Φασιανός ανέλαβε να φιλοτεχνήσει μία αφίσα, η οποία κοσμούσε την αίθουσα υποδοχής, στην Πρεσβεία. Ο ίδιος, στον ολιγόλεπτο χαιρετισμό του, μετά την απονομή των «Διασήμων του Αξιωματούχου της Λεγεώνας της Τιμής» από τον Γάλλο Πρέσβη, Jean Loup Kuhn-Delforge, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για τη χώρα και την πόλη -συνολικά έζησε 35 χρόνια στο Παρίσι- που του έδωσε την δυνατότητα να αναδείξει το ταλέντο του.
