Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού

Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με φαινόμενα βίας και εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον βρίσκονται στο επίκεντρο της σημερινής, πανελλήνιας ημέρας κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Όπως αναφέρει το Δίκτυο κατά της βίας στο σχολείο ο εκφοβισμός μπορεί να πάρει διάφορες μορφές:

• Σωματικός: φυσικός τραυματισμός ή απειλή τραυματισμού προς κάποιον. Εκδηλώνεται με σπρωξίματα, σκουντήματα, αγκωνιές, γροθιές και κλοτσιές, τρικλοποδιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τσιμπήματα και δαγκωνιές, περιορισμό του άλλου μέσω σωματικών πρακτικών.
• Λεκτικός: συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, αγενών σχολίων και ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών.
• Εκφοβισμός με εκβιασμό: εκούσια απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων, η οποία συνοδεύεται από απειλές ή και τον εξαναγκασμό σε αντικοινωνικές πράξεις.
• Έμμεσος ή κοινωνικός: προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση ή αγνόηση ατόμου, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους, διάδοση κακόβουλων φημών και ψευδών.
• Ηλεκτρονικός: αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών MMS και SMS που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης, χρήση ή παραποίηση των προσωπικών δεδομένων κάποιου ατόμου, αποκλεισμός του από μια δικτυακή ομάδα, κλήσεις στο κινητό του από άγνωστο νούμερο.
• Ρατσιστικός: διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.
• Σεξουαλικός: υβριστικά σχόλια, σκίτσα και γκράφιτι με σεξουαλικό περιεχόμενο, ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.

Σύμφωνα με τον Βασίλη Νικολόπουλο, μέλους της Κεντρικής Επιστημονικής Επιτροπής του υπουργείου Παιδείας για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, τα ελληνικά σχολεία παρουσιάζουν μία πάρα πολύ καλή εικόνα σε σχέση με σχολεία του εξωτερικού, όπως π.χ. των ΗΠΑ.

«Υπάρχει ένα πολύ καλό επίπεδο, που οφείλεται εν μέρει στους εκπαιδευτικούς, αλλά και στους γονείς, καθώς στη χώρα μας είναι ιδιαίτερη η σημασία και η συνοχή της οικογένειας και αυτό είναι πολύ σημαντικό», τόνισε ο κ. Νικολόπουλος, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και πρόσθεσε ότι στην Ελλάδα είναι ελεγχόμενη η κατάσταση και ότι δεν υπάρχει κάποια έξαρση φαινομένων βίας ή εκφοβισμού, ωστόσο τα δεδομένα δείχνουν ότι τα φαινόμενα αυτά μένουν στα ίδια επίπεδα τα τελευταία χρόνια.

Στόχος της Επιτροπής, μέσα από ένα Δίκτυο περιφερειακών διευθύνσεων και σχολικών μονάδων, είναι η ενημέρωση και η πρόληψη. «Από φέτος, το δίκτυο έχει ενισχυθεί, καθώς είναι υποχρεωτική η συμμετοχή όλων των σχολικών μονάδων, από τα νηπιαγωγεία μέχρι τα λύκεια. Κάθε σχολική μονάδα, μάλιστα, έχει “σημείο αναφοράς” για τους μαθητές, έναν συγκεκριμένο καθηγητή και τον διευθυντή, στους οποίους απευθύνονται οι μαθητές που αντιλαμβάνονται ή υφίστανται βίαιη συμπεριφορά από συμμαθητές τους», εξηγεί ο κ. Νικολόπουλος.

Μέσω ΕΣΠΑ, από το 2012, που καθιερώθηκε η πανελλήνια ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, από το υπουργείο Παιδείας, έχει παραχθεί υλικό (βιβλία, βίντεο) για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των παιδιών και των γονέων, ενώ έχουν επιμορφωθεί πάνω από 11.000 εκπαιδευτικοί και 400 στελέχη της περιφέρειας. Τα βιβλία και τα βίντεο, αλλά και πιστοποιημένο υλικό (ταινίες και πρόσθετη βιβλιογραφία) είναι διαθέσιμα για όλους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα www.stop-bullying.gr , με δυνατότητα «κατεβάσματος» (downloading).

Επιπρόσθετα, η πλατφόρμα χρησιμεύει και στο Δίκτυο, για να γίνεται συστηματική καταγραφή των φαινομένων από όλες τις σχολικές μονάδες της χώρας και να μπορεί να υπάρχει μία κεντρική εικόνα του τύπου, της έντασης και της αντιμετώπισης του κάθε ενός από τα φαινόμενα αυτά.

Εξάλλου, σύμφωνα με πληροφορίες, στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας, θα υπάρξει παρουσίαση συγκεκριμένων στοιχείων και αποτελεσμάτων έρευνας της Κεντρικής Επιστημονικής Επιτροπής, που αφορούν φαινόμενα σχολικής βίας και εκφοβισμού, αλλά και ενός ενισχυμένου θεσμικά Δικτύου, με την εμπλοκή υπουργείων, φορέων της εκπαίδευσης και οργανώσεων για τα παιδιά, με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό δράσεων για την αντιμετώπιση, την πρόληψη και ει δυνατόν, την εξάλειψη τέτοιου είδους φαινομένων.
 
«Στόχος μας είναι η κινητοποίηση, η συνεργασία και η εμπλοκή όλων των θεσμικών φορέων και των πολιτών στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου για ένα ασφαλές, ειρηνικό και δημοκρατικό σχολείο», αναφέρει στο μήνυμά του με αφορμή τη σημερινή ημέρα ο υπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Νίκος Φίλης. Παράλληλα, αναφέρει ότι το υπουργείο παρεμβαίνει για την πρόληψη κάθε μορφής σχολικής βίας και εκφοβισμού, μέσα από την τεκμηριωμένη γνώση, την επιστημονική καθοδήγηση και την επέκταση των δράσεων επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης, σημειώνοντας ότι ένα ασφαλές και δημοκρατικό σχολείο αποτελεί δείκτη πολιτισμού, προόδου και αλληλεγγύης.