Λίγο πριν η Κομισιον ανακοινώσει την πρότασή της για τον έλεγχο των εξαγωγών εμβολίων που παρασκευάζονται στην Ε.Ε, προέκυψε η είδηση από την Ιταλία: βρέθηκε τεράστια ποσότητα εμβολίων σε εγκαταστάσεις στην Ιταλία- 29 εκατομμύρια, από την εταιρεία που συστηματικά δεν τηρεί τις υποσχέσεις της, την AstraZeneca.
Η Κομισιόν γνώριζε για τις εγκαταστάσεις της Catalent στο Ανάνι, μια πόλη μεταξύ Ρώμης και Νάπολης, από τα τέλη της περασμένης βδομάδας. Το περασμένο Σάββατο ζήτησε από τις Ιταλικές αρχές να γίνει επιθεώρηση του χώρου, πράγμα που έγινε από καραμπινιέρους, με εντολή του υπουργού Υγείας Ρομπέρτο Σπεράντσα.
Οι ποσότητες εμβολίων που βρέθηκαν ήταν τεράστιες- σχεδόν οι μισές όλων των δόσεων που έχουν χορηγηθεί και στις 27 χώρες – μέλη. Επόμενο ήταν να προκύψουν ερωτήματα: Γιατί η AstraZeneca φυλάει σε αποθήκες εκατομμύρια δόσεις και μάλιστα στην καρδιά της ΕΕ, ενώ έχει μείνει δραματικά πίσω στις παραδόσεις που οφείλει να κάνει με βάση το συμβόλαιο με τις Βρυξέλλες; Από που προέρχονται τα εμβόλια; Και για πού προορίζονται;
Υποψίες και σενάρια
AP Photo/Bruna Prado
Οι πρώτες απαντήσεις ήταν αντιφατικές: ιταλικές εφημερίδες ανέφεραν ότι οι ποσότητες προέρχονταν τουλάχιστον εν μέρει, από φαρμακοβιομηχανία στην Ολλανδία, την Halix, που συνεργάζεται με την AstraZeneca και προορίζονταν για τη Βρετανία. Οι Ιταλικές αρχές είπαν κάτι άλλο: ότι τα εμβόλια είχαν προορισμό το Βέλγιο, αλλά ήταν ασαφές πού θα πήγαιναν στη συνέχεια.
Τέλος διαφορετική εκδοχή έδωσε η ίδια η AstraZeneca. Η εταιρεία υποστήριξε ότι από τα 29 εκατομμύρια δόσεις, τα 13 εκατομμύρια είχαν παρασκευαστεί εκτός Ε.Ε. και προορίζονταν για τις φτωχές χώρες που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα Covax. Και τα υπόλοιπα 16 εκατομμύρια, μετά τον απαραίτητο ποιοτικό έλεγχο, θα αποστέλλονταν στις χώρες της Ε.Ε. – 10 εκατομμύρια την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου και τα υπόλοιπα τον Απρίλιο.
Στην Κομισιόν, όμως, έχει χαθεί η εμπιστοσύνη. Η AstraZeneca, σύμφωνα με το συμβόλαιο, έπρεπε να παραδώσει 120 εκατομμύρια εμβόλια το πρώτο τρίμηνο του έτους. Οι ποσότητες μειώθηκαν από την ίδια την εταιρεία στα 80 εκατομμύρια, μετά στα 40 και τέλος στα 30 εκατ. που πρέπει να παραδοθούν μέχρι τα τέλη της άλλης εβδομάδας.
«Οι υποσχέσεις της AstraZeneca αλλάζουν σχεδόν κάθε ώρα» είπαν χαρακτηριστικά από τις Βρυξέλλες, «και κανείς δεν τους πιστεύει πια».
Και τώρα;; Εκατομμύρια εμβόλια να κάθονται σε αποθήκες, αχρησιμοποίητα, επί μήνες; Η AstraZeneca υποστηρίζει ότι δεν πρόκειται για «απόθεμα», ότι η διαδικασία παρασκευής είναι περίπλοκη και χρονοβόρα και αφού ολοκληρωθεί, πρέπει κανείς να περιμένει και τον ποιοτικό έλεγχο. Η Κομισιόν από την άλλη, θεωρεί ότι είναι «εξαιρετικά ασυνήθιστο» έτοιμα, συσκευασμένα εμβόλια να κάθονται σε αποθήκες, σε τόσο μεγάλες ποσότητες.
Αμφιβολίες υπάρχουν και για τον ισχυρισμό της φαρμακοβιομηχανίας ότι 16 εκατ. δόσεις προορίζονται για την Ε.Ε., δεδομένου ότι δεν έχει ενημερώσει την Κομισιόν για τέτοια παράδοση. Για την Κομισιόν «είναι πιθανόν» τουλάχιστον μεγάλο μέρος των αποθηκευμένων εμβολίων να προορίζονται για τη Βρετανία, δεδόμενου ότι και το Λονδίνο περιμένει επειγόντως παραδόσεις εμβολίων AstraZeneca από την Ευρώπη.
Οι… βολικές εγκαταστάσεις στην Ολλανδία
Εκπρόσωπος της κυβέρνησης Τζόνσον δήλωσε ότι η Βρετανία δεν περιμένει εμβόλια από τις εγκαταστάσεις της Catalent στην Ιταλία, αλλά παραδέχθηκε ότι η χώρα περιμένει εμβόλια από την Ολλανδική- συνεργαζόμενη με την Astrazeneca- εταιρεία Halix. Η Κομισιόν πιστεύει ότι μεγάλο μέρος των δόσεων που βρέθηκαν στην Ιταλία, εάν όχι όλες, προέρχονται από τη Halix. Εάν αυτό αληθεύει τότε μπορεί να υπάρχουν επί μήνες διαθέσιμες εκατομμύρια δόσεις εμβολίων φυλαγμένες σε αποθήκη, την ώρα που οι χώρες μέλη της Ε.Ε., αντιμέτωπες με το τρίτο κύμα της πανδημίας, περιμένουν τις δικές τους παραγγελίες. Τι ξέρουμε μέχρι τώρα για το εργοστάσιο στην Ολλανδία;;;
Οι εγκαταστάσεις της Halix στο Λέιντεν μπορούν να παρασκευάζουν 5 εκατομμύρια φιαλίδια τον μήνα. Ωστόσο ούτε ένα εξ αυτών μέχρι τώρα έχει παραδοθεί στην Ε.Ε. και είναι τουλάχιστον περίεργη η ιστορία: Οι εγκαταστάσεις της Halix δεν έχουν ακόμα πιστοποιηθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και μέχρι να γίνει αυτό, δεν μπορεί να παραδίδει εμβόλια στις 27 χώρες μέλη, αλλά προφανώς μπορεί να παραδίδει σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα η Βρετανία. Έως εδώ καλά. Το περίεργο είναι ότι η AstraZeneca είχε δηλώσει στις αρχές του μήνα ότι αναμένει την έγκριση αυτής της πιστοποίησης μέχρι σήμερα, 25 Μαρτίου, αλλά από την πλευρά τους, οι Βρυξέλλες και ο ΕΜΑ υποστηρίζουν ότι δεν είχαν παραλάβει το σχετικό αίτημα.
Τα χαρτιά φαίνεται ότι κάπου «χάθηκαν» στη διαδρομή, όπως χαρακτηριστικά γράφει το γερμανικό Spiegel, αλλά εν τω μεταξύ η βιομηχανία παρασκεύαζε εμβόλια. Κανείς δεν ξέρει πόσα και κανείς δεν ξέρει πόσα παραμένουν αποθηκευμένα .
Αργά χθες, έγινε γνωστό ότι επιτέλους, η AstraZeneca υπέβαλε το αίτημα πιστοποίησης των εγκαταστάσεων Covid της Halix, μια βιομηχανία που αναφέρεται από τον Αύγουστο στο συμβόλαιο της AstraZeneca με την ΕΕ και δεν είναι σαφές εάν έχει επιδοτηθεί και για την παρασκευή των εμβολίων. Οι Βρυξέλλες υποψιάζονται- αναφέρει το Spiegel- ότι η AstraZeneca σκοπίμως καθυστέρησε να υποβάλει το αίτημα στον ΕΜΑ, έτσι ώστε να μπορεί να εξάγει- και στη Βρετανία- τα εμβόλια που παρασκευάζονται από την Halix, αφού… δεν μπορούσαν χωρίς έγκριση να διατεθούν στην ΕΕ.
Ένα από τα σενάρια, λοιπόν, είναι ότι η AstraZeneca μπορεί να μη συγκεντρώνει εμβόλια μόνο στην Ιταλία, αλλά και στην Ολλανδία, με προορισμό πιθανότατα τη Βρετανία, που ζει τη δική της αγωνία.
Πώς το σχέδιο του Τζόνσον μπορεί να καταρρεύσει
Ο Μπόρις Τζόνσον στη μονάδα παραγωγής εμοβολίων της Valneva στη Σκοτία
Wattie Cheung/Pool via AP
Φαίνεται ότι παρά τις επιτυχίες της στη μάχη κατά της πανδημίας, η κυβέρνηση στο Λονδίνο είναι στριμωγμένη. Η στρατηγική του Μπόρις Τζόνσον έκρυβε κινδύνους: όλα τα παραδοτέα εμβόλια χρησιμοποιούνταν άμεσα και επομένως δεν υπάρχει απόθεμα για τις δεύτερες δόσεις. Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν το 42% των Βρετανών να έχει πάρει ήδη την πρώτη δόση, την ώρα που στην ΕΕ το ποσοστό είναι κατά μέσο όρο μόνο 9%.
Ωστόσο, μόνο το 3,5% των Βρετανών έχει εμβολιαστεί και με τη δεύτερη δόση, ποσοστό ακόμα χαμηλότερο κι από αυτό της ΕΕ, που είναι 4,1%. Ο κίνδυνος είναι ότι θα περάσει περισσότερος χρόνος μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δόσης από ό,τι πρέπει προκειμένου να υπάρξει πλήρης ανοσία- διάστημα που σύμφωνα με τον ΠΟΥ πρέπει να είναι το μέγιστο 42 ημέρες.
Εάν λοιπόν, οι παραδόσεις που περιμένει το Λονδίνο δεν γίνουν εγκαίρως, εκατομμύρια Βρετανοί δυνητικά μπορούν να χάσουν την προστασία που προσφέρουν οι δυο δόσεις.
Σε συνέντευξή του στους Financial Times, ο υπουργός Υγείας της Βρετανίας, Ματ Χάνκοκ παραδέχεται μεν ότι η AstraZeneca επιφυλάσσει ιδιαίτερη μεταχείριση για τη Βρετανία, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει πρόβλεψη γι αυτό στο συμβόλαιό τους.
H Ευρωπαϊκή Ένωση προσθέτει, δεν πρέπει να προσπαθήσει να εμποδίσει εξαγωγές από τις εγκαταστάσεις στην Ολλανδία, λόγω της νομικής συμφωνίας που έχει συνάψει το Λονδίνο με την φαρμακευτική. «Πιστεύω ότι οι χώρες του ελεύθερου εμπορίου ακολουθούν το νόμο των συμβολαίων» είπε ο Χάνκοκ. «Και το δικό μας συμβόλαιο υπερτερεί του δικού τους [της Ε.Ε.] και αυτό είναι σαφές. Αυτοί [η Ε.Ε.] έχουν ένα συμβόλαιο που αναφέρει “καλύτερη δυνατόν προσπάθεια και εμείς έχουν μια συμφωνία αποκλειστικότητας. Είναι απολύτως σαφές».
efsyn.gr
