Η Aukus και το επόμενο βήμα για την Ευρώπη

Από την περασμένη εβδομάδα, όταν και έγινε γνωστή η συμφωνία «Aukus» των ΗΠΑ με την Μεγάλη Βρετανία και την Αυστραλία, οι περισσότερες αναλύσεις δεν επικεντρώνονται μόνο στο νέο γεωπολιτκό τοπίο που φέρνει παγκοσμίως αυτή η απόφαση, αλλά και σε κάτι ακόμη: στο ότι, για μία ακόμη φορά, η Ευρώπη έμεινε εκτός των συζητήσεων αυτών. 

Μάλιστα, το χειρότερο είναι πως, παρότι η Ευρώπη, ως σύνολο και ως Ένωση, προφανώς έχει τον όγκο, τη δύναμη, αλλά και το μέγεθος προκειμένου να χαρακτηριστεί ως μία από τις «υπερδυνάμεις» του κόσμου, η Ουάσινγκτον, το Λονδίνο και η Καμπέρα δεν έκαναν τον κόπο να ενημερώσουν έναν σταθερό τους εταίρο για μία τόσο μεγάλη πρωτοβουλία. 

Το θέμα απασχόλησε προχθές και την Ευρωμεσογειακή Σύνοδο της περασμένης Παρασκευής στην Αθήνα, η οποία εκ των πραγμάτων διεξήχθη στη σκιά της προαναφερθείσης συμφωνίας. Μάλιστα, σε μία αποστροφή του λόγου του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε την ανάγκη «να σοβαρευτεί» η Ευρώπη στα θέματα άμυνας και ασφάλειας, προσπαθώντας να δώσει και μία «πάσα» στον γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν. Ο  Μακρόν, βεβαίως, επέλεξε να κρατήσει χαμηλούς τόνους, αλλά το θέμα πλέον δεν μπορεί να μην τεθεί: αν η Ευρώπη θέλει να την υπολογίζουν, τότε στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας δε θα πρέπει να λογίζεται ως μία ένωση κρατών με διαφορετικά και αντιτιθέμενα συμφέροντα και στοχεύσεις, αλλά ως ένας ενιαίος «παίκτης» -όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό. 

Άλλωστε, η βασική αιτία για την οποία η Ευρώπη έχει ως τώρα αποτύχει ασκήσει σοβαρή και ενιαία εξωτερική πολιτική είναι ακριβώς αυτή: ότι δεν έχουν όλα τα κράτη-μέλη τις ίδιες στοχεύσεις, ούτε τα ίδια συμφέροντα. Αυτό είναι μεν κατανοητό, ωστόσο όσοι θέλουν στα σοβαρά να δουν την Ευρώπη να μετεξελίσσεται σε έναν διεθνή «παίκτη» ανάλογο του όγκου και της δύναμής της, τότε θα πρέπει να ανοίξει στους κόλπους της μία σοβαρή συζήτηση για το πώς τα επιμέρους διαφορετικά και αντιτιθέμενα συμφέροντα μπορούν να υπερπηδηθούν από την ανάγκη να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ενοποίηση στο επόμενο βήμα. Ένα βήμα που η ίδια η ζωή έχει δείξει ότι είναι δυσκολότερο ακόμη και από την οικονομική ενοποίηση. 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ