Ο ΝΤΑΒΟΥΤΟΓΛΟΥ ΕΧΑΣΕ ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου παραιτήθηκε από πρωθυπουργός της Τουρκίας μετά από μια συνάντηση με τον Πρόεδρο της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που δεν κατόρθωσε να γεφυρώσει το σχίσμα μεταξύ των δύο ανδρών αναφέρουν οι Financial Times.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, ο οποίος είχε επιλεγεί ως διάδοχος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όταν ο τελευταίος έγινε πρόεδρος το 2014, δέχθηκε επιθέσεις για την αρνητική του στάση στα σχέδια του Τούρκου προέδρου να ενισχύσει τον ρόλο του, ενώ δεν είχε ισχυρή βάση εντός του κυβερνώντος κόμματος ΑΚP.
Τι οδήγησε τον Νταβούτογλου στην παραίτηση
Όπως αναφέρουν οι Financial Times, ο Αχμέτ Νταβούτογλου έχασε σε μια πάλη για την εξουσία με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο πρωθυπουργός απέκλεισε να διεκδικήσει την ηγεσία του AKP σε έκτακτο συνέδριο που θα διεξαχθεί αργότερα αυτόν τον μήνα.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου ήταν το θύμα μιας συντονισμένης προσπάθειας των υποστηρικτών του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εντός του AKP – το κόμμα που είχε ιδρύσει μαζί με άλλους ο Τούρκος Πρόεδρος και το οποίο συνεχίζει να ελέγχει με σιδερένια πυγμή – για την αντικατάσταση του υπέρ κάποιου πιο δημοφιλούς και που θα επηρεάζεται πιο εύκολα από τον Πρόεδρο.
Μετά από φθορά μηνών από τον στενό έλεγχο του Πρόεδρου στην συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξαρτησία του και την σφαγή από τις εφημερίδες και τα κανάλια που είναι φιλικά προσκείμενα στο AKP, η θέση του Αχμέτ Νταβούτογλου αποδυναμώθηκε σημαντικά την Παρασκευή όταν το AKP, χωρίς την παρουσία του, ψήφισε υπέρ του να του αφαιρεθεί η εξουσία να επιλέγει τοπικούς ηγέτες.
Xωρίς την εξουσία αυτή, ο Αχμέτ Νταβούτογλου δεν είχε τη δυνατότητα να επηρεάσει στελέχη του κόμματος και να κερδίσει στήριξη κατά του κ. Ερντογάν. Ενώ οι λεπτομέρειες της 90λεπτης συζήτησης με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν δημοσιοποιήθηκαν, το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο: ο Αχμέτ Νταβούτογλου άφησε το προεδρικό μέγαρο την Τετάρτη βέβαιος πως δεν μπορούσε να συνεχίσει ως ο ηγέτης του AKP και κατά συνέπεια και της χώρας.
Δεν επέλεξε ο Ερντογάν τον Νταβούτογλου
Ναι, αλλά αυτό που δίνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να το πάρει πίσω, αυτό είναι το μάθημα από την ίντριγκα αυτής της εβδομάδας.
Ως πρωθυπουργός, ο Αχμέτ Νταβούτογλου αναμενόταν να εργαστεί για την ενίσχυση της προεδρίας, πέρα από τον εθιμοτυπικό ρόλο που προβλέπει το Σύνταγμα. Αν και θα φαινόταν ανεξάρτητος, θα έπαιρνε αποφάσεις σε συνεννόηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε θέματα όπως η επιλογή του κεντρικού τραπεζίτη, οι διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και η δίωξη επικριτών και πολιτικών αντιπάλων.
Αντίθετα, δρούσε συχνά αυτοβούλως, χωρίς να έχει συνεννοηθεί με τον πιο ισχυρό άνδρα στην Τουρκία. Αυτό έκανε και στην διαπραγμάτευση της προσφυγικής συμφωνίας με την Γερμανίδα καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ, η οποία προβλέπει την απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες στην ζώνη Σένγκεν.
Αλλά αν ο Αχμέτ Νταβούτογλου πίστεψε ότι η συμφωνία αυτή, η οποία βρήκε θερμή υποδοχή από τους Τούρκους και τους Ευρωπαίους ηγέτες, θα του προσέφερε πολιτική κάλυψη, έκανε μεγάλο λάθος.
Κατά ειρωνικό τρόπο, το τέλος της πρωθυπουργίας του Αχμέτ Νταβούτογλου ήρθε μόλις το μεγαλύτερο επίτευγμα του πέρασε το κύριο εμπόδιο – η συμφωνία για τις θεωρήσεις εγκρίθηκε την Τετάρτη από την Κομισιόν, ανοίγοντας το δρόμο για την ψήφιση της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τι θα γίνει τώρα με την συμφωνία για το μεταναστευτικό;
Τα πράγματα δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμα. Από την αρχή ήταν ένα εγχείρημα που ανέλαβε ο Αχμέτ Νταβούτογλου και η ομάδα του. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ξεκαθάρισαν σε πολλές περιπτώσεις πως ήταν ο βασικός τους συνομιλητής.
Σε πρόσφατη επίσκεψη του σε κατασκήνωση προσφύγων, ο Αχμέτ Νταβούτογλου ευχήθηκε χρόνια πολλά στον Ντόναλντ Τουσκ, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και αποκάλυψε πως ανταλλάζει συχνά μηνύματα με την Άνγκελα Μέρκελ. Δεν έγινε καμία αναφορά στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πληρώσει υψηλό τίμημα για να αντιμετωπίσει την μεταναστευτική κρίση. Αναλυτές, μεταξύ των οποίων και ο Σινάν Ουλγκέν, πρώην διπλωμάτης, λένε πως το μέλλον της συμφωνίας εξαρτάται τώρα από την στάση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ένα από τα εμπόδια που απομένουν για να εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση την συμφωνία είναι η μεταρρύθμιση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας στην Τουρκία, προκειμένου να περιοριστεί η κατάχρηση της. Τους τελευταίους μήνες, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κινήθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση, χρησιμοποιώντας την για να φιμώσει ακαδημαϊκούς και δημοσιογράφους και για να ανοίξει τον δρόμο σε διώξεις πολιτικών αντιπάλων του κουρδικού κόμματος για σχέσεις με την τρομοκρατία.
Αντιστοιχεί η καρατόμηση Νταβούτογλου σε πραξικόπημα;
Αν και τα τοπικά μέσα και αναλυτές που τάσσονται κατά του AKP την έχουν αποκαλέσει προεδρικό πραξικόπημα, η απάντηση είναι όχι. Ήταν ένα ζήτημα ισορροπίας δυνάμεων εντός του AKP για την θέση ενός άνδρα που ο ιδρυτής του κόμματος δεν ήθελε να παραμείνει στην πρωθυπουργία.
Τι γίνεται τώρα με την οικονομία;
Όπως αναφέρει το Euro2day, η λίρα έχει υποχωρήσει 2,7% από την Τετάρτη, όταν κυκλοφόρησαν δημοσιεύματα για την αποχώρηση του κ. Νταβούτογλου και 4,5% από τη Δευτέρα. Οι τουρκικές μετοχές έχουν δεχθεί επίσης χτύπημα, καταγράφοντας πτώση 2,9% τις τελευταίες δύο ημέρες και 7,8% για την εβδομάδα. Οι επενδυτές είναι ανήσυχοι για την πολιτική αβεβαιότητα σε μια οικονομία 720 δισ. δολαρίων με υψηλό πληθωρισμό, μεγάλο εξωτερικό χρέος, ένα πενταετή πόλεμο στα σύνορα της με την Συρία και βίαιες συγκρούσεις στις μεγάλες πόλεις της.
Μια επίμονη ανησυχία αφορά την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Αχμέτ Νταβούτογλου είχαν συγκρουστεί για την πρόσφατη επιλογή του Μουράτ Τσετίνκαγια ως διοικητή της τράπεζας. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει κάνει σαφές τι αναμένει από την κεντρική τράπεζα: μείωση επιτοκίων και τόνωση της ανάπτυξης.
Ακόμα, εξέφρασε δημόσια την οργή του όταν ο προηγούμενος κυβερνήτης αρνήθηκε να το κάνει. Την Πέμπτη συναντήθηκε με τον Μουράτ Τσετίνκαγια.
