Πέμπτη, 8 Μαΐου 2025

Διαμεσολάβηση: Λύση (κοινής) λογικής

Του Δημήτρη Μπούκα από την Κυριακάτικη Kontranews

Την ώρα που το τρίτο κύμα της έξαρ­σης του Covid-19 είναι προ των πυλών, δεν είναι λίγοι αυτοί που προσπαθούν να αποτυπώσουν τις επιπτώ­σεις της πανδημίας σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής πραγμα­τικότητας. Σίγουρα, στην παρούσα φάση το ζητούμενο είναι η διασφάλιση της υγεί­ας όλων. Ωστόσο, δεν πρέπει να παρα­βλέπουμε πώς αργά ή γρήγορα θα υπάρ­ξει φως στο τέλος του τούνελ. Και τότε θα πρέπει να αναμετρηθούμε με τα απότο­κα της κρίσης.

Ένας από τους πολλούς τομείς που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα είναι και αυτός της Δικαιοσύνης. Τα δικαστήρια επί της ουσί­ας παραμένουν κλειστά από τον περασμέ­νο Μάρτιο με αποτέλεσμα χιλιάδες υποθέ­σεις να παραπέμπονται προς επίλυση στις καλένδες. Ο κορωνοϊός έφερε στην επιφά­νεια χρόνιες παθογένειες του συστήματος απονομής Δικαιοσύνης. Σε πρόσφατη έρευ­να που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2020 (εταιρεία aboutpeople για λογαρια­σμό του news24/7) το 34,4% των ερωτη­θέντων ανέφερε ως δεύτερο σημαντικότε­ρο πρόβλημα τις «καθυστερήσεις στη δια­δικασία απονομής Δικαιοσύνης», με πρώτο τις «παρεμβάσεις από ισχυρούς παράγο­ντες», ενώ το 7,2% υπογράμμισε το οικο­νομικό κόστος για να εμπλακείς σε δίκη.

Η διαμεσολάβηση, εκτός από «λύση πολιτισμού» θα μπορούσε να αποτελέσει και «λύση (κοινής) λογικής» με άμεσα και μετρήσιμα αποτελέσματα. Φιλικό περιβάλ­λον μακριά από τις δικαστικές αίθουσες, γρήγορη και ευέλικτη διαδικασία, μείω­ση άσκοπων μετακινήσεων και εξόδων, λύση από τα ίδια τα μέρη προς το συμφέ­ρον τους. Για να ισχύσουν βέβαια όλα αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο ουσιαστικό και όχι τυπικό-τυπολατρικό όπως τείνει να εξελιχθεί (κακώς) μέσω του θεσμού της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνε­δρίας όπως ορίζει ο νόμος 4640/2019.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, πως υπήρξε ρητή πρόβλεψή της σε όλα τα πρόσφατα νομοθετήματα που έρχονται να αλλάξουν άρδην το τοπίο διευθέτησης του ιδιωτικού χρέους. Αρχικά στο νόμο 4738/2020 για «τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύ­τερης ευκαιρίας», το περίφημο νέο πτω­χευτικό δίκαιο, στο στάδιο του εξωδικα­στικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών και συγκεκριμένα στο άρθρο 15 προβλέ­πεται το δικαίωμα του οφειλέτη να κατα­θέσει αίτημα διαμεσολάβησης εντός δέκα ημερών από τη λήψη πρότασης. Ωστόσο, για να προχωρήσει, θα πρέπει το αίτημα να γίνει δεκτό από την πλειοψηφία των χρηματοδοτικών φορέων.

Στη συνέχεια, στο νόμο 4745/2020 για την επιτάχυνση της εκδίκασης των εκκρε­μών υποθέσεων του νόμου 3869/2010, του περίφημου νόμου Κατσέλη, προστέ­θηκε το άρθρο 4ΙΕ με το οποίο σε οποιο­δήποτε στάδιο της διαδικασίας, κάθε διά­δικος έχει τη δυνατότητα να προσκαλέσει τους υπόλοιπους διαδίκους, τους πιστω­τές ή τον αιτούντα, σε απόπειρα εξωδικα­στικής επίλυσης της διαφοράς με διαμε­σολάβηση.

Κανείς δεν αμφιβάλλει πως μάλλον ελάχιστες θα είναι οι περιπτώσεις που θα οδηγηθούν σε διαδικασία διαμεσολάβη­σης. Ωστόσο, πλέον τα μέσα και οι δυνα­τότητες υφίστανται, οπότε δικαιολογίες δεν υπάρχουν. Η εκκαθάριση των χαρ­τοφυλακίων τραπεζών και εταιρειών δια­χείρισης απαιτήσεων θα πρέπει να περά­σει μέσα από μια γρήγορη και ευέλικτη διαδικασία που θα οδηγήσει σε win- win αποτελέσματα και για τους δανειολήπτες αλλά και για τους πιστωτές. Οι συνθήκες είναι ώριμες, όπως αποτυπώνεται και στην προαναφερθείσα έρευνα, αφού το 61,9% των ερωτηθέντων κρίνει θετικά το θεσμό της διαμεσολάβησης.

Εκτός όμως από τη ρύθμιση χρεών, η διαμεσολάβηση μπορεί και πρέπει να δια­δραματίσει σημαντικό ρόλο και στις οικο­γενειακές διαφορές. Ήδη, στο προωθού­μενο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιο­σύνης για τη συνεπιμέλεια, το οποίο έχει συγκεντρώσει τα φώτα της δημοσιότητας για τους λάθος λόγους, φαίνεται πώς θα υπάρχει διάταξη για προσπάθεια εξωδι­καστικής επίλυσης των διαφορών μεταξύ των γονέων μέσω της διαμεσολάβησης. Σε μια διαδικασία που διακυβεύονται αρκε­τά και τις περισσότερες φορές, η ψυχική και συναισθηματική υγεία των παιδιών, η αποφυγή των συγκρούσεων των συζύγων και ο κατευνασμός των έντονων συναισθη­μάτων, παραμένουν ζητούμενα.

Με βάση τα παραπάνω, φαίνεται πώς η πολυπόθητη αλλαγή κουλτούρας στην επίλυση των διαφορών έχει αρχίσει να αποτυπώνεται στην ελληνική κοινωνία. Τώρα το στοίχημα είναι να περάσουμε από τα… ευχολόγια στις πράξεις.

*Δικηγόρος και διαπιστευμένος διαμεσολαβητής με ειδίκευση στις χρηματοοικονομικές και τραπεζικές διαφορές, συντονιστής του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών ν. 4469/2017 (www.dboukas.gr, www.middle-point.gr)

Δείτε επίσης